ابزار و تکنیک های روت کانال دندان
دهان ما انسان ها یک دنیای بزرگ و بهتر بگوییم یک اکوسیستم پر رونق است. با هر بار خوردن، آشامیدن و بلعیدن غذا هزاران باکتری، میکروارگانیسم و موجوادت ریز دیگر وارد دهان ما می شوند. در بیشتر اوقات، تعادل خوبی در اکوسیستم دهان شما برقرار است. اما گاهی انواع خاصی از باکتری ها در دهان بیش از حد تجمع پیدا کرده و دست به خرابکاری می زنند. این باکتری ها از قندها که از طریق خوردن یا آشامیدن مواد قندی و کربوهیدرات وارد دهان می شوند، تغذیه می کنند و اسیدی تولید می کنند که مشکلاتی مانند ایجاد حفره در دندان، ساییدگی و فرسایش، آسیب به باف لثه و ... را به وجود بیاورند.
گاهی مردم تصور می کنند که پوسیدگی فقط ممکن است در سطح دندان اتفاق بیفتد بنابراین تا زمانی که با چشمان خود آن را نبینند خیال می کنند که وجود ندارد. اما حقیقت این است که پوسیدگی حتی می تواند در زیر خط لثه نیز اتفاق بیفتد. اگر به این پوسیدگی ها هرچه سریع تر رسیدگی نشود، به کانال ریشه (Root Canal) رسیده و تنها راه باقی مانده برای درمان آن درمان روت کانال یا روت کانال تراپی خواهد بود. طبق گزارش انجمن اندودنتیست های آمریکا (American Association of Endodontists) هدف نهایی انجام روت کانال بازگرداندن سلامت دندان و عمر طولانی مدت آن است. این فرایند برای مدت های طولانی ای است که از طریق دو ماده سیلر (Sealer) و مواد هسته (Core Material) یا همان گوتا پرکا (Gutta Percha) انجام می شود. اگرچه که امروزه این مواد شامل زیرشاخه های متنوع دیگری نیز شده اند.
روت کانال تراپی چیست و در آن از چه موادی استفاده می شود؟
روت کانال تراپی یا همان درمان ریشه یکی از رایج ترین درمان های دندانپزشکی است که سالیانه بر روی میلیون ها انسان انجام می شود. روت کانال تراپی نه تنها ظاهر، بلکه عملکرد دندان ها را ترمیم می کند. در قدم اول بعد از تزریق بی حسی، سطح دندان را تحت عنوان اوپنینگ دندان (Opening) باز کرده تا به کانال ریشه برسیم. سپس با فایل های اندو شروع به تمیز کردن و شکل دادن به کانال کرده و بافت عفونی را خارج می کنیم. در این مرحله باید فضای خالی ایجاد شده در دندان را با موادی پر کنیم. دو ماده اصلی فیلر (Filler) دندان در درمان روت کانال شامل مواد پرکننده اصلی و سیلرها هستند که در این مقاله قصد داریم تا با این فیلرها یا پرکننده های کانال ریشه آشنا شویم.
مواد پرکننده هسته/اصلی (Core Material)
موادپرکننده هسته یا کانال ریشه از اوایل قرن 17 میلادی با عناوین مختلف مورد استفاده قرار می گیرفته است. اولین بار فردی به نام جان تریدسنت (John Tradescant) که یک طبیعت شناس بود، ماده ای به نام جام چوبی (Mazer Wood) را به اروپا معرفی کرد. این ماده که امروزه با نام گوتا پرکا یا اختصارا GP شناخته می شود، یک ماده ترموپلاستیک و بی‌اثر زیستی یا همان Bioinertness و سازگار با محیط‌زیست (Biocompatibility) است؛ به شکلی که باعث تحریک سیستم ایمنی بدن نشده و هیچ واکنشی در برابر آن نشان نمی‌دهد. GP محصولی است که از شیره درختانی از جنس Palaquium و عموما از درختانی مانند Palaquium gutta، Isonandra gutta و Dichopsis gutta به دست می‌آید. نام گوتا پرکا هم در اصل از نام گیاهی به نام Getah Perca به دست می آید که به زبان مالایی به معنی شیره پرکا است. هم چنین گوتا پرکا یک نوع ماده لاتکس (Latex) محسوب می شود.
در کنار گوتا پرکا جایگزین هایی نیز وجود دارند. این جایگزین ها عبارتند از: رزیلون (Resilon)*، پرکننده های جامد و فلز (استیل ضدزنگ، طلا، نقره، تیتانیوم و ...) و سمنت ها (کلسیم فسفات، MTA یا Mineral Trioxide Aggregate و گوتا مایع).
*رزیلون یکی از جایگزین های گوتا پرکا بوده و کاربردی کاملا مشابه دارد. این ماده برپایه پلیمر ترموپلاستیک (Thermoplastic) است.
منبع: مقاله Resilon: Review of a New Material for Obturation of the Canal نوشته دکتر زاهد محمدی، حمید جعفرزاده، سوسن شلوی، Shilpa Bhandi و Jun-Ichiro Kinoshita
گوتا پرکا دندانپزشکی چیست؟
گوتا پرکا محبوبیتش را مدیون چهار ویژگی منحصر بفردش است.
غیر سمی بودن (low toxicity): گوتا پرکا یک ماده کاملا طبیعی است و همین مورد باعث می شود تا غیر سمی باشد. پیش تر دندانپزشکان نگران وجود عنصر کادمیوم (Cadmium) در گوتا پرکا بودند. بعد از آن سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) مقدار غیر سمی کادمیوم در مواد غذایی را 15 میکروگرم بر گرم (µg/g) تعیین کرد. پس از آن سازمان بین المللی تحقیقات دندانپزشکی International Association for Dental Research (IADR) اعلام کرد که در هر گرم گوتا پرکا این میزان چیزی حدود 0.10 میکروگرم است. بنابراین ثابت شد که استفاده از گوتا پرکا کاملا برای انسان بی ضرر است.
سازگاری بالا ( Low allergic risk): طبق آمار گوتا پرکا در اغلب افرادی که به لاتکس (Latex) حساسیت دارند، حساسیتی ایجاد نکرده است. اگرچه که باید در مورد همان درصد کم حساسیت به تک تک بیماران هشدار داد.
رادیو اپک (Radiopaque): ویژگی بعدی این مواد رادیو اپک بودن است. به این معنی که اشعه را از خودشان عبور نداده و در عکس برداری با اشعه ایکس (X-Ray) مشخص می شوند. این ویژگی برای یک دندانپزشک بسیار ضروری است. با استفاده از این ویژگی، می توان فهمید که گوتا پرکا تا چه عمقی در کانال ریشه فرو رفته است و مواد سیلر (که در ادامه به توضیح آن خواهیم پرداخت) در چه محدوده ای از دندان قرار گرفته اند.
خاصیت کشسانی (Rubber-like): گوتا پرکاها خاصیت الاستیکی یا کشسانی داشته بنابراین با گرما نرم می شوند. این خاصیت به دندانپزشک کمک می کند تا بتواند در صورت لزوم به راحتی آن ها را از روت کانال خارج کند.
تکنیک های جایگذاری گوتا پرکا
گوتا پرکا را به سه روش درون کانال ریشه جایگذاری می کنند.
تکنیک ابچوریشن سرد (Cold condensation technique): این روش به کارگیری گوتا پرکا در درمان روت کانال قدیمی ترین راه آن است. در این روش گوتا پرکا را به صورت فیزیکی وارد کانال دندان کرده و فشار می دهیم. سپس از سیمان (سمنت) استفاده کرده و اطراف آن را محکم می کنیم. این روش یک روش دائمی برای درمان روت کانال محسوب می شود. در این روش، خصوصا در کانال های کرو (Curved)، به دلیل عدم تطابق کامل گوتاپرکا با سطح مقطع کانال ریشه نیاز است که بسیار بیش تر از حالت عادی از سیلر استفاده شود. در تکنیک ابچوریشن سرد، به دلیل انعطاف پذیری کم گوتا پرکا، نمی توان از آن ها برای پوشاندن کانال های فرعی (Accessories Canal) استفاده کرد. بنابراین باید از یک روش به نام تکنیک تراکم کانال های جانبی (lateral condensation obturation technique) استفاده شود.
تکنیک ابچوریشن گرم (Warm condensation technique): با پیشرفت علم و صنعت دندانپزشکی، راهی ابداع شد تا بتوان از گوتا پرکاها بهترین استفاده را برد. در این روش با گرم کردن گوتا پرکا آن را ویسکوزیته و نرم تر کرده و از آن به عنوان ادهزیو نیز استفاده می کنند. به این معنی که سمنت کم تری برای سیل (Seal) کردن کانال دندان نیاز است.
تحقیقات نشان می دهند که هر دو این روش ها به یک اندازه کاربردی بوده و سلامت دندان را به آن باز می گردانند.
پرکردن تراکم کانال جانبی (Lateral Condensation Obturation Technique): در این روش پس از جایگذاری گوتا پرکا اصلی، برای پر کردن کانال های اطراف از گوتا پرکاهای سایزهای کوچک تر استفاده می شود و سپس فضاهای باقی مانده میان گوتا پرکاها با سیلر پوشانده خواهد شد. به طور دقیق تر، این روش به صورت زیر انجام می گیرد:
انتخاب یک گوتا پرکا اصلی یا Master cone باتوجه به آخرین فایل استفاده شده و استفاده آن در یک شرایط مرطوب و سپس خشک کردن کانال توسط کن کاغذی (Paper point)* و پوشش دیواره کانال توسط سیلر اندو
متراکم کردن لترال با استفاده از بزرگترین اسپریدر یا فایل تا به 2- میلی متر عمق کارکرد فایل یا WL (Working Length) برسد
وارد کردن گوتا پرکا جانبی با توجه به Spreader تا اینکه سطح دوم بدست آید و لترال متراکم شود
این عملیات ورود و متراکم کردن را تا اینکه تمام فضای اندو پر شود، تکرار کنید.
حذف گوتاپرکا اضافی در پالپ با استفاده از بخش گرم پلاگر به منظور تراکم عمودی
حفظ فشار اعمال شده بر گوتاپرکا باقی مانده با استفاده از بخش سرد و صاف پلاگر
*کن کاغذی یا Paper Point یک مخروطی با عرض و تقارب متنوع از جنس کاغذ است که در درمان ریشه برای خشک کردن و جذب مواد مایع موجود در کانال ریشه استفاده میشود. نام دیگر کن کاغذی، کن جاذب (Absorbent Point) می باشد.
منبع: مقاله Root canal filling وب سایت Pocketdentistry در تاریخ 2 ژاویه 2015
انواع گوتا پرکا دندانپزشکی بر اساس تکنیک جایگذاری
از لحاظ ترکیب شیمیایی گوتا پرکاها به سه دسته تقسیم می شوند که شامل آلفا، بتا و گاما است. از نظر شیمیایی گوتا پرکا خالص در دو شکل کریستالی کاملاً متفاوت آلفا و بتا (α و β) وجود دارد که می توانند به یکدیگر تبدیل شوند. گوتا پرکا طبیعی از درخت و به شکل α است. با این حال، محصول عمومی تر و در دسترس تر آن، فرم بتا (β) است. در حین فرآیند تولید اگر دستگاه خنک کننده سریع کار کند، می توان فرم β را تولید کرد. اگر فرآیند سرد شدن به آرامی ( کمتر از 0.5 درجه سانتی گراد در ساعت) اتفاق بیافتد، فرم α شکل می گیرد. البته شکل ناپایدار دیگری به نام گاما (γ) وجود دارد که بی شکل (amorph) است. خصوصیات فرم های مختلف به شرح زیر است:
آلفا (α): نوعی روان، چسبناک با ویسکوزیته کم، شکننده در دمای اتاق، چسبندگی و جریان پذیری بیش تر در گرما
بتا (β): جامد، قابل فشردن و با ویسکوزیته بیش تر نسبت به نوع آلفا
گاما (γ): کاملا شبیه به نوع آلفا اما ناپایدار
نوع آلفا گوتا پرکا ترمو پلاستیک بوده و از تمام انواع آن پرکاربردتر است. زیرا ویسکوزیته پایین تری دارد و وقتی حرارت ببیند نقش ادهزیو را نیز بازی خواهد کرد و این نوع در تکنیک ابچوریشن گرم (Warm Condensation technique) مورد استفاده قرار می گیرد. نوع بتا نیز بیش تر برای تکنیک ابچوریشن سرد (Cold Condensation technique) استفاده می شود. به این معنی که هرچه دما پایین تر باشد، انعطاف پذیری بیش تری دارد.
انواع گوتا پرکا دندانپزشکی براساس فایل مورد استفاده
گوتا پرکا ها که شامل 20 درصد گوتا پرکا ، 66 درصد اکسید روی ، 11 درصد سولفات های فلز های سنگین و 3 درصد موم و رزین می شوند در انواع مختلفی تولید می شوند که شامل گوتا پرکا ساده، گوتا پرکا تیپر 4% و 6% (Taper)، گوتا پرکا پروتیپر (Protaper)، گوتا پرکا رسپیروک (Reciproc) هستند. نام گذاری این گوتا پرکاها براساس فایل مورد استفاده برای آن ها صورت گرفته و درواقع نام فایل مناسب آن ها برایشان گذاشته شده است.
برای مطالعه بیش تر در مورد فایل های دندانپزشکی می توانید به مقاله "فایل دندانپزشکی و انواع آن" در آکادمی یونیت مراجعه کنید.
از کجا بدانیم کدام سایز و نوع گوتا پرکا برای کار ما مناسب است؟
برای تشخیص اندازه و نوع گوتا پرکاها، براساس کارخانه سازنده راه های زیادی وجود دارد.
روش اول: کد ISO (استاندارد)
گوتا پرکا استاندارد مطابق با سایز و رنگبندی کد ISO فایل های استاندارد می باشند که از سایز 15 تا 80 با تقارب 2 درصد و بیشتر عرضه می شوند. در این روش در واقع از رنگبندی های مختلف در انتهای گوتا پرکاها استفاده می شود. این رنگ ها بر اساس اندازه قطر هر گوتا پرکا و اندازه تنه مخروطی شکل آن گذاشته می شوند. (به طور مثال کد ISO 40/04 به این معنی است که قطر سری 0.4 میلی متر و سری مخروطی آن 0.04 میلی متر قطر اندازه دارد.) این رنگ بندی به دندانپزشک کمک می کند که اندازه درست را مناسب با اندازه کانال ریشه بیمار انتخاب کند. علاوه بر این، کد ISO در انتخاب فایل مناسب نیز به دندانپزشک یاری می رساند. زیرا اندازه های تعیین شده برای گوتا پرکاها کاملا با اندازه فایل ها مطابقت دارند. کد ISO گوتا پرکاها نه تنها اندازه آن ها را مشخص می کند، بلکه بر روی تنه خود خط های نشانگر اندازه گیری دارند که به دندانپزشک نشان می دهند هر گوتا پرکا تا چه عمقی در کانال ریشه بیمار فرو رفته است.
در رنگ بندی گوتا پرکاها، سایز 15 و 45 به رنگ سفید، سایز 20 و 50 به رنگ زرد، سایز 25 و 55 به رنگ قرمز، سایز 30 و 60 به رنگ آبی، سایز 35 و 70 به رنگ سبز و سایز 40 و 80 به رنگ مشکی (طوسی تیره) هستند.
روش دوم: غیراستاندارد
در این روش اندازه گیری، از رنگ بندی استفاده نمی شود و گوتا پرکاها خیلی ساده بر اساس سایز طبقه بندی می شوند که شامل Fine (F)، Extra-Fine (XF)، Medium (M)، Large (L)، Extra-Fine (XXF) و (Extra Large (XL هستند. گوتا پرکا غیر استاندارد از سایزبندی و رنگ بندی کدینگ ISO پیروی نمی کنند و طبق سیستم های مختلف فایل روتاری و یا به صورت اختصاصی برای سیستم فایل روتاری خاصی طراحی و تولید شده می شوند ، مانند گوتا پرکاهای جانبی (برای استفاده در کنار گوتا پرکا اصلی)، پروتیپر، رسیپروک و ... .
گوتا پرکاها بیش از صدسال است که مورد استفاده قرار می گیرند. اما متاسفانه در اکثر مواقع نمی توانند نقش ادهزیو را بازی کنند و برای آن که در سر جایشان محکم شوند باید از ماده سیلر (Sealer) یا همان سمنت دندان استفاده کرد.
سیلر دندانپزشکی (Sealer)
اولین سیلری که مورد استفاده دندانپزشکان قرار گرفت از نقره ساخته شده بود ولی به دلیل تغییر رنگ نقره مورد تایید دندانپزشکان قرار نگرفت. بعد از آن شخصی به نام "هرمان"، سیلر جدیدی معرفی کرد که حاوی هیدروکسید کلسیم بود ولی این سیلر هم به خاطر PH بالایی که داشت نتوانست مدت زیادی دوام بیاورد زیرا سیلرهایی که هیدروکسید کلسیم دارند از نظر فیزیکی محکم نیستند. بعد از آن سیلرهای زیادی ایجاد شدند که در نهایت سیلرهایی که رزین اپوکسی بودند توانستند نظر دندانپزشکان را جلب کنند. در سال 1975 شخصی به نام "شرودر" اولین سیلری که حاوی رزین اپوکسی بود را با آب بندی بالا معرفی کرد. به زبان ساده سیلر دندانپزشکی ماده ای چسبناک است که در درمان ریشه از آن استفاده می شود و باعث از بین بردن باکتری ها در ریشه دندان می شود. همان طور که گفته شد، پرکننده های هسته یا همان گوتاپرکا، نمی توانند تمام فضای خالی کانال دندان را پر کنند و برای این کار نیاز به سیلر داریم. سیلرها به طور کلی برای موارد زیر استفاده می شوند:
چسباندن و محکم کردن گوتا پرکا درون کانال ریشه
پر کردن فضای خالی بین گوتا پرکا و دیواره کانال
عمل کردن به عنوان لوبریکانت (Lubricant) یا روان کننده کانال ریشه
عملکرد ضد میکروبی
یک سیلر خوب باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟
سازگار با لثه باشد و بافت اطراف کانال را اذیت نکند (Non-irritating)
حلال در بافت مایع اطراف کانال نباشد (Insoluble)
ثبات و عمر مفید طولانی داشته باشد (Stable)
فرایند سیل (Seal) کردن را بدون هیچ گونه فضای خالی و درزی انجام دهد (Hermetic sealing)
اشعه را از خود عبور ندهد (Radiopaque)
از بین برنده باکتری (Bacteriostatic)
به طور کامل و مناسبی به دیواره کانال بچسبد (Sticky and good adhesion to canal wall)
به راحتی ترکیب شود (Easily mixed)
اگر لازم بود، به راحتی جدا شود (Removable)
- به دنتین دندان نفوذ نکرده و در واقع پس ندهد (Non-staining)
طبیعتا ماده سیلری وجود ندارد که بتواند تمام این ویژگی ها را در خودش جا بدهد اما اکثر سیلرهای موجود در بازار تا حد زیادی رضایت بخش هستند. توجه داشته باشید که برخی از این موارد ذکر شده با رعایت خود دندانپزشک قابل کنترل هستند. به عنوان مثال، اگر سیلر را بیش از اندازه وارد کانال ریشه کنید، امکان پس دادن آن به دنتین دندان زیاد خواهد بود بنابراین باید تلاش کنید تا همیشه مقدار سیلر را در کمترین حالت ممکن نگه دارید.
سیلرها از نظر ماده سازنده به چند دسته تقسیم می شوند؟
سیلر زینک اکساید اوژنول (Zinc oxide–eugenol)
زینک اکساید اوژنول به طور گسترده‌ای از سال ۱۸۹۰ در دندانپزشکی استفاده میشود. این ماده استحکام کمی داشته و حداقل اثر تحریک کنندگی را در بین سیلرها دارد. ph آن به طور تقریبی هفت بوده و اثر مسکن روی پالپ دارد. این سیلر به عنوان بیس (Base)، سمان موقت، ترمیم موقت (پانسمان)، سمان دائم، ماده ثبت بایت (قالب گیری از دندان)، سیلر اندودنتیک و سمان تسکین دهنده در حفره خشک (dry socket) کاربرد دارد. اجزای اصلی این ترکیبات اکسید روی و اوژنول است. محصولات زینک اکساید اوژنول در انواع خمیری، پودری و مایع وجود دارند.
سیلر کلسیم هیدروکسید (Calcium hydroxide)
امروزه هیدروکسید کلسیم به عنوان داروی داخل کانال برای گند زدایی کانال و تسریع در روند ترمیم آسیب های بعد از روت کانال کاربرد دارد. این سیلر هم چنین دارای خاصیت ضد باکتری قوی و تحریک تشکیل بافت سخت در عاج ریشه و ترمیم استخوان فک اطراف ریشه می باشد. از نظر کارایی این سیلر دقیقا مانند اوژنول زینک اکساید است با این تفاوت که نسبت به آن امکان نشتی و نفوذ به بافت اطراف آن بسیار بالاتر است.
سیلر رزین (Resin)
این سیلر دارای رادیو اپسیتی مناسب، زیست سازگاری خوب، عدم ایجاد تغییر رنگ در دندان ، سیل بسیار عالی دندان بدون شکاف و نامحلول در مایعات بافتی اطراف دندان است. این نوع از سیلر با وجود قدمت زیادی که دارد، محبوبیت کم تری نسب به سیلر زینک اکساید اوژنول دارد. نوع AH 26 معروف ترین و پرکاربردترین انواع این سیلر است.
سیلر گلس آینومر (Glass ionomer)
رنگ گلس آینومر ها دقیقا مانند کامپوزیت ها هم رنگ دندان بوده و به علت دارا بودن فلوراید و آزاد سازی آن باعث کاهش پوسیدگی دندان ها به خصوص در دندانپزشکی کودکان میشود. گلس آینومر به عنوان ماده پر کننده مورد استفاده قرار می گیرد که به طور معمول با توجه به مقاومت کم آن در برابر فشار های سنگین جویدن، برای سمان تاج دندان و برای پر کردن حفره های دندانی به خصوص حفره های نزدیک به سطح ریشه دندان مورد استفاده قرار می گیرد. با توجه به مقاومت گلس آینومر در برابر فشار و سایش پیشنهاد می شود که در صورت استفاده برای ساخت روکش برای دندان هایی صورت گیرد که فشار جویدن و سایش وارد شده به آن ها کم باشد و به عنوان روکش برای دندان هایی مورد استفاده قرار گیرد که از نظر ساختاری دارای دیواره سالمی باشند.
سیلر بر پایه سیلیکون (Silicone based)
نوبت به سیلر بر پایه سیلیکون می رسد.
سیلر بایوسرامیکی (Bioceramic)
سیلر بایوسرامیک، یک سیلر استئوژنیک (استخوانی، مربوط به استخوان) است که با محیط بدن سازگاری بالایی دارد. این ماده بین سیلر و دنتین باند شیمیایی تشکل می دهد. این محصول به هنگام استفاده در مدت زمان سفت شدن دچار شرینکیج نمی شود. این سیلر دارای خاصیت آنتی باکتریال ، هیدروفیلیک* و رادیواپاسیتی بالایی می باشد و در مدت زمان مناسبی سفت می شود. استفاده از سیلر بایو سرامیک کاملا به صرفه است و قبل از استفاده نیاز به آماده سازی ندارد.
*هیدروفیلیک به معنی آب دوست بوده و متضاد واژه هیدروفوب (Hydrophobe) است. به ماده ای که خاصیت هیدروفیلیک داشته باشد، هیدروفیل می گویند.
منبع: مقاله Root canal filling وب سایت Pocketdentistry در تاریخ 2 ژانویه 2017
استفاده از سیلرها برای چه کسانی مناسب است؟
اولین کسانی که استفاده از سیلر برایشان توصیه می شود، کودکان و نوجوانانی هستند که احتمال بالایی وجود دارد که دندان های پوسیده، شیار و فرو رفتگی های دندانی داشته باشند. در بزرگسالان برای دندان های آسیاب که پوسیده و یا پر شده است نیز می توانند استفاده کنند.
کلام آخر
امروزه در حدود 95% جراحی های روت کانال موفیت آمیز هستند و سالانه میلیون ها بیمار از طریق درمان کانال ریشه (روت کانال تراپی) هم می‌توانند درد دندان خود را تسکین دهند، و هم دندان‌های طبیعی خود را حفظ نمایند. روت کانال درصورتی می تواند اثربخش باشد که به درستی صورت بگیرد. در انجام یک روت کانال درست عواملی مانند آماده سازی صحیح کانال، انتخاب درست گوتا پرکا، استفاده از اسپریدر(فایل) درست و وجود یک سیلر مناسب و با کیفیت موثرند. موادی که برای پر کردن کانال ریشه استفاده می شوند باید بتواند تمام سیستم کانال ریشه و حتی الامکان تا محدوده قرارگیری سمنت دندان را پوشش دهد و در نهایت میزان استفاده از مواد سیل کننده کانال ریشه باید مناسب با میزان تحمل دندان و ریشه دندان بیمار باشد. ممنون که با ما همراه بودید. برای یادگیری و آشنایی بیش تر با فرایند روت کانال به مقاله "عصب کشی یا روت کانال؟ کدام درست است؟" مراجعه کنید.