بررسی انواع البسه بیمارستانی و پزشکی
لباس کار در هر حرفه ای که باشیم نقش مهمی در عملکرد ما خواهد داشت. در مورد کادر پزشکی و درمان این مسئله اهمیت بیش تری نیز پیدا می کند زیرا لباس ها علاوه بر تمام ویژگی ها باید بهداشتی نیز باشند. خریداران البسه بیمارستانی باید آگاهی کافی در مورد انواع البسه بیمارستانی، جنس آن ها و همچنین رنگ های مختلف داشته باشند تا خرید موفقیت آمیزی بر طبق پروتکل ها و استانداردهای بهداشتی تجربه کنند. در این مقاله انواع البسه پزشکی، رنگ بندی های آن ها و استانداردهایشان را بررسی می کنیم. با ما همراه باشید.
لباس بیمارستانی چیست؟
لباس بیمارستانی از پرمصرف ترین وسایل بیمارستان است و شامل گان، لباس بیمار، گان جراحی،کلاه بیمار و ... می شود. در فضای بیمارستان افراد زیادی در موقعیت های شغلی مختلف از پزشک تا بخش پذیرش، مشغول به کار هستند که هر کدام لباس مخصوص به خود را دارند. این البسه در سال های دور برای مدت زمان زیادی، تنها در یک نوع و یک رنگ (سفید) استفاده می شدند اما امروزه دارای جنس ها و رنگ های مختلف هستند.
جنس لباس های بیمارستانی چیست؟
جنس لباس بیمارستانی جدا از نوع استفاده آن باید سبک، راحت و بهداشتی باشد. همچنین از حساسیت پوستی جلوگیری کند. همان طور که می دانید، محیط بیمارستان باید عاری از هر نوع ویروس و میکروبی باشد و این امر به طور مرتب نظارت می شود. لباس های بیمارستانی هم از این قانون مستثنی نیستند. به صورت یکبار مصرف یا چند بار مصرف تولید می شوند. نوع دوم نیاز به شست و شو و ضد عفونی مداوم دارد. جنس مورد استفاده در لباس های چند بار مصرف معمولا پارچه های ترگال، تترون و فلامنت است. پارچه ترگال در تولید لباس فرم بیمارستانی مورد استفاده قرار می گیرد. این پارچه استقامت بالایی در برابر سایش و کشش دارد و ثبات رنگ خوبی در برابر شستشو و ضدعفونیشدن های مکرر از خود نشان می دهد. تراکم خوب آن و همچنین گوله گوله نشدن پارچه در گذر زمان از دیگر ویژگی های این نوع پارچه است. در تولید البسه فرم بیمارستانی از پارچه فاستونی هم استفاده زیادی می شود. پارچه تترون و فلامنت معمولا برای دوخت لباس "بیماران" و همچنین ملحفه ها و روبالشتی ها استفاده می شود. متراژ بالایی از پارچه تترون به طور سالانه و با استانداردهای بهداشتی تولید می شود، تا در صنعت البسه بیمارستانی مورد استفاده قرار گیرد. چرا تترون؟ چون پارچه تترون در شستشوی مداوم مقاومت خوبی دارد، سبک و لطیف است و بدن نما نیست.
انواع لباس های بیمارستانی و پزشکی
لباس های بیمارستانی را می توان به دسته بندی های زیر تقسیم کرد.
- لباس پزشکی
- لباس فرم کارکنان
- لباس بیمار
- انواع پارچه و ملحفه بیمارستانی
در این بخش از مقاله به بررسی انواع و چک لیست های هر دسته بندی خواهیم پرداخت.
لباس پزشکی
وقتی صحبت از لباس پزشکی می شود معمولا همه افراد یک روپوش سفید در ذهنشان نقش می بندد. این روپوش سفید در واقع لباس فرم اصلی یک پزشک در محیط بیمارستان یا مطب است که او را از سایر کارکنان متمایز می کند. اما یک پزشک نمی تواند در تمام موقعیت ها از همان روپوش استفاده کند. بنابراین قطعا لباس های پزشکی نیز دسته بندی های خاص خودشان را دارند.
منبع: مقاله What Doctors Wear Really Does Matter to Patients وب سایت uofmhealth
روپوش سفید (White Coat)
همان طور که گفتیم روپوش سفید تبدیل به یک نشانه برای تشخیص پزشک از کارکنان بیمارستان شده است. جالب است بدانید که قدمت این روپوش به قرن ها پیش باز می گردد و در ابتدا پزشکان برای رسمی به نظر رسیدن از رنگ سیاه برای لباس فرم خود استفاده می کردند. البته که رنگ سیاه، رنگ غم و سوگواری نیز بود و همین باعث شد که بیماران کمتری مایل به دیدار با پزشک باشند.
در سال 1900 میلادی، لباس فرم پزشکان به رنگ سفید تغییر یافت. خیلی سری چیزی حدود سه چهارم جمعیت پزشکان این رنگ را پذیرفتند و آن افراد باقی مانده کم کم توسط جامعه کنار گذاشته شدند. به مرور بر اساس تحقیقات انجام شده مشخص شد که از نظر بیماران، پزشکانی که روپوش سفید می پوشند خیلی حرفه ای تر به نظر می رسند. امروزه پوشیدن روپوش سفید از نظر بهداشتی بهتر است زیرا کوچک ترین آلودگی را نشان می دهد.
گان جراحی (Surgical Gown)
گان جراحی اتاق عمل لباسی است برای پوشش در محل اتاق عمل برای تمیزی و استریل ماندن فضای اتاق که به چهار دسته گان یکبار مصرف، گان چندبار مصرف، گان استریل و گان غیراستریل تقسیم می شود. گان های جراحی عموما در رنگ های سبز و آبی تولید می شوند زیرا این دو رنگ باعث تقویت دید جراح به اشیای قرمز از جمله احشای خون‌آلود می شوند. نگاه کردن جزئی به چیزی سبز یا آبی رنگ، می‌تواند چشم‌ها را به تغییرات رنگ قرمز حساس تر کند.
- گان یکبارمصرف: همان طور که از نامش پیداست، این گان پس از هربار استفاده باید دور انداخته شود. این گان ها به دو صورت مچ کشدار و بدون کش ساخته می شوند که نوع کشدار آن پرطرفدارتر است.
- گان چندبار مصرف: گان های چندبار مصرف عموما از جنس پارچه پنبه ای یا ترگال دوخته می شوند و پس از هربار استفاده می توانند بارها و بارها استریل شده و مجددا پوشیده شوند.
- گان استریل و غیراستریل: گان استریل در پایان فرآیند دوخت داخل دستگاه استریل می شود و این گان ها کند زدایی و استریل شده و به صورت اتوماتیک بسته بندی می شود. ولی گان های غیر استریل به صورت دستی بسته بندی می شوند.
اسکراب (Scrub)
گاهی اوقات استفاده از اسکراب های پزشکی راحت تر از روپوش است و امکان آزادی عملکرد بیش تری به پزشک می دهد. این لباس ها غالبا در محیط مطب پوشیده می شوند و شستشوی آن ها نیز از روپوش ها راحت تر است. اسکراب ها لباس های استریلی هستند که توسط جراحان، پرستاران، تکنسین ها و افراد در ارتباط با بیماران پوشیده می شوند و به دو دسته یکبارمصرف و چندبارمصرف تقسیم شده اند.
این دسته از لباس های استریل به گونه ای طراحی شده تا ساده ترین حالت ممکن را دارا باشند یعنی بدون دوخت و طرح های اضافه ، قابلیت شست و شوی آسان و ارزان قیمت تا در صورت آسیب به راحتی و بدون هزینه ی زیاد قابل تعویض باشند. قدمت این لباس ها به قبل از سال 1940 برمی گردد. تا آن زمان اسکراب صرفا شامل شلوار و یک بلوز آستین کوتاه بود اما پس از پی بردن به اهمیت استریل و تمیزی فضای درمانی، کلاه نیز به آن اضافه شد. اسکراب ها امروزه در رنگ های متنوعی تولید می شوند. هر بیمارستان یا کلینیکی به نشانه اتحاد و شناسایی شدن کادر درمان از سایرین از یک رنگ برای تمامی پرسنل استفاده می کند. در محیط های بزرگ مانند بیمارستان گاهی از چندین رنگ استفاده می شود که برای مشخص کردن کارکنان هر بخش است.
منبع: مقاله What Doctors Wear and Why وب سایت amopportunities در تاریخ 30 مارچ 2020
عینک و شیلد محافظ (Face Shield)
شیلدهای محافظ صورت در بسیاری از حرفه ها و صنایع کاربرد دارند. در پزشکی و دندانپزشکی و حتی فعالیت های آزمایشگاهی از این محافظ ها برای حفاظت از صورت در برابر پاشش آب، بزاق دهان، خون، مواد شوینده و اسیدی و ... استفاده می شود. این ابزار معمولا به صورت تنها استفاده نمی شوند و زیر آن ها از ماسک یا عینک برای دید بهتر می شود بهره برد.
انواع شیلد محافظ صورت
- شیلد فریم دار: این شیلد دارای یک فریم است که باعث می شود طلق شیلد به راحتی جا به حا شود روی صورت تنظیم گردد.
- شیلد صورت با طلق ثابت: این نوع از شیلد یک طلق منحنی شکل دارد که در قسمت ثابت بالا نصب شده است و کل شیلد به صورت بند یا کش به پشت سر نصب می شود. گاهی در برخی از شیلدها بندی وجود دارد که با توجه به سایز صورت خود می توانید آنها را بررسی کنید و متناسب با سایز صورت خود از آنها استفاده کنید. اما شیلد ثابت دارای قیمت مناسب تری است و به همین دلیل افراد بیشتری آن را تهیه و از آن استفاده می کنند.
- شیلد صورت با طلق متحرک: برعکس نوع بالا، طلق این شیلد به راحتی بالا رفته و در محیط های عاری از آلودگی می توانید با برداشتن آن به خود استراحت دهید.
- شیلد صورت ضدبخار: برای تولید این نوع شیلد از طلقی ضد بخار استفاده می شود. این طلق طوری طراحی شده است که بخار روی آن نمی نشیند. در واقع در هنگام نفس کشیدن و یا صحبت کردن دیگر بخار خارج شده از دهان روی این طلق نخواهد نشست. همین ویژگی باعث می شود که دید بهتر شود و در هنگام استفاده از شیلد کمتر اذیت شوید.
مزایا استفاده از شیلد محافظ
- عدم اثرگذاری در نفس کشیدن
- قابلیت استریلیزاسیون آسان
- مناسب برای همه افراد با هر اندازه سر
- استفاده آسان
- عدم ایجاد اختلال در حرکت اندام صورت
- عدم تاثیرگذاری برروی صدای کاربر
معایب استفاده از شیلد محافظ
- بخار کردن سطح داخلی بر اثر تنفس (جز شیلدهای ضدبخار)
- تاثیرگذاری کم تر نسبت به ماسک
منبع: مقاله Face shields for infection control: A review وب سایت pubmed.ncbi.nlm.nih
کلاه (Skull Cap)
کلاه های جراحی برای اولین بار در سال 1960 توسط یک پرستار استفاده شدند. این کلاه ها در ابتدا از جنس پلی استر و کتان بودند. به مرور زمان جنس کتان با نایلون عوض شد و طراحی کلاه ها به مراتب برای کاربرش راحت تر شد. کلاه های امروزی دارای یک کش در پشت سر هستند که قرارگیری آن بر روی سر را به مراتب آسان تر می کند و باعث احساس راحتی کاربر می شود. کلاه های پزشکی در رنگ های مختلفی تولید می شوند. معمولا رنگ سبز آن ها برای پرستاران، آبی برای جراحان و رنگ سفید برای متخصصین بیهوشی استفاده می شود. این کلاه ها در دو نوع پارچه ای (Cloth) و پف دار (Bouffant) تولید می شوند.
- نوع پارچه ای: این کلاه ها برخی از نواحی سر مانند گوش ها را نمی پوشاند. این کلاه ها بند دار هستند و پشت سر بسته می شوند.
- نوع پف دار (آکاردئونی): این مدل از کلاه جراحی با حالت پف دار و دورتادور کش روی سر قرار گرفته و تمامی آن را می پوشاند.
اختلاف نظر بر سر این که کدام ک از این کلاه ها بهتر و کاربردی تر هستند بسیار زیاد است. به طور مثال موسسه جراحان آمریکا (ACS) معتقد است که کلاه های پارچه ای کاربردی تر هستند در حالیکه موسسه پرستاران (APRN) استفاده از کلاه های پف دار را توصیه می کند.
منبع: مقاله A Guide on Surgical Hats: Definition, Importance, and Types وب سایت researchdive در تاریخ 2 سپتامبر 2022
کاور آستین
یکی از لباس های مخصوص پزشک که برای حفظ بهداشت او استفاده می شود، آستین یا آستینچه است. این کاور پلاستیکی برای محفظت از دست یا لباس پزشک در هنگام کار با مواد شیمیایی، خون و ... استفاده می شود.
لباس فرم کارکنان
کارکنان بیمارستان یا کلینیک معمولا خدماتی و یا عضو گرو نگهبانی و کارهای دفتری آن هستند. لباس های مخصوص کارکنان بخش خدمات باید حتما در برابر مواد شوینده مخصوص مواد ضدعفونی کننده مقاوم باشد که معمولا این نوع کیفیت رنگرزی پارچه را ضد آب ژاول یا ضد آب ژاولی می نامند که به معنی ثابت بودن رنگ پارچه است. برای کارکنان بخش اداری و یا اصطلاحا پذیرش، از لباس های فرم مخصوص مانند مانتو و شلوار برای خانم ها و کت و شلوار برای آقایان استفاده می شود و جز هماهنگی آن ها از نظر ترکیب و رنگ، پروتکل خاص دیگری ندارند.
لباس بیمار
برای لباس بیمار معمولا از پارچه های تترون و ترگال استفاده می شود برای بیماران آقا از رنگ آبی و برای بیمارهای خانم از رنگ صورتی استفاده می شود. لباس های مخصوص بیمار هم به چند دسته تقسیم می شوند مانند لباس کودک، لباس نوزادی و همچنین لباس بارداری که هرکدام فرم و پارچه مخصوص خودش را دارد. این لباس ها غالبا شامل مواری مانند گان است.
گان بیمار (Patient Gown)
گان بیمار، روپوش یکبارمصرف و یا چندبار مصرف بلند و پشت بازی است که درتمامی بخش های بیمارستان ها،icu ، ccu، اتاق های عمل و رادیولوژی توسط بیمار استفاده می شود. این روپوش باعث حفظ بهداشت و تمیزی بیمار در محیط بیمارستانی که یک محیط حساس محسوب می شود، می گردد.چون بیمار ممکن است ساعت ها در اتاق عمل یا قسمت های دیگر مورد معاینه یا عمل قرار بگیرد، پوشیدن لباس سبک و راحت که او را اذیت نکند، اهمیت پیدا می کند.
وجه تمایز این گان ها با گان های مخصوص پزشک، آستین های آن است که ازحالت استاندارد کمی کوتاه تر است و دلیل آن این است که اگر به بیمار سرم وصل شود، آستین های بلند موجب آزار می شود. به همین دلیل معمولا تولیدکنندگان، آستین های گان بیمار را کوتاه تر از گان های جراحی برش می دهند.
منبع: مقاله Patient Gown وب سایت henryford در تاریخ 19 نوامبر 2014
یک گان مناسب بیمار باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟
پارچه مورد استفاده در این نوع لباس ها باید با رعایت قوانین بهداشتی تولید شوند و از کیفیت مناسبی برخوردار باشد تا در برابر شستشو و ضد عفونی مداوم مقاومت داشته باشند.
همان طور که می دانید حس راحتی و آرامش به بیماران کمک می کند تا فرآیند بهبود و ترخیص از بیمارستان را سریع تر طی کنند. جالب است بدانید استفاده از پارچه های لطیف، سبک و با رنگ های زیبا در تولید لباس های بیمارستانی به افزایش راحتی و آرامش بیمار کمک زیادی می کنند. عامل مهم دیگر در انتخاب جنس لباس های بیمارستانی، اطمینان از عدم ایجاد حساسیت پوستی در بیماران است. واضح است که لباس های بیمارستانی فقط شامل لباس بیماران نمی شود. انواع ملحفه، روتختی، لباس خدمات، لباس اتاق عمل و لباس یکبار مصرف از دیگر البسه مورد استفاده در بیمارستان ها و مراکز بهداشتی درمانی هستند آن ها باید از پارچه های مناسب و بادوام دوخته شوند.
منبع: مقاله A Checklist for Buying a Suitable Hospital Patient Gown وب سایت medikabazaar در تاریخ 21 جولای 2021
ملحفه، روبالشتی و زیرانداز بیمارستانی
بیمارستان مانند هتل، از مکان‌هایی است که باید ملحفه‌های تخت بیمارستانی آن روزانه شست و شو شود. از شخصی که سرما خوردگی ساده دارد و برای آمپول زدن روی تخت دراز می‌کشد تا شخصی که دچار شکستگی و خون ریزی در ناحیه‌ای از بدن خود شده است و برای بخیه زدن بر روی تخت دراز می‌کشد و به سبب خون ریزی ملحفه‌ها رو کثیف و آلوده می‌کند هر دو باعث آلودگی ملحفه می‌شوند و نیاز به شست و شوی ملحفه بیمارستانی را افزایش می‌دهند. پوشیده نیست اگر ملحفه بیمارستانی غیر قابل شست و شو باشد، در آن صورت پس از هر بار لک و کثیف شدن ملحفه، باید ملحفه به طور کامل تعویض شود و هزینه‌های گزافی روی دست بیمارستان باقی خواهد گذاشت. همچنین ملحفه‌ی بیمارستانی یکی از لوازم مصرفی پرکاربرد است که باید حداقل روزی یک بار تعویض شود. بیش تر ملحفه های به کار برده شده در بیمارستان ها قابل شستشو هستند و یا این که از نوع یکبار مصرف آن ها استفاده شده است. اما ملحفه های بیمارستانی از هر نوعی که باشند باید ویژگی های مشترکی شامل موارد زیر را دارا باشند.
- مقاوم در برابر پارگی
- نرم و لطیف
- ضد حساسیت بودن
- جاذب رطوبت
- دوام بالا در برابر شستشو
- عدم ایجاد الکتریسیته ساکن
- عدم ايجاد پرز و كرك و غبار
انواع ملحفه های بیمارستانی
معمولا برای بافت و دوخت ملحفه های بیمارستانی از چهار نوع پارچه استفاده می شود.
- پارچه فلامنت پنبه ای بیمارستانی: یکی از پر طرفدارترین نوع پارچه برای تهیه ملحفه ها و یا لباس کارکنان بیمارستان، پارچه پنبه ای است.
- پارچه تترون بیمارستانی: برای ملحفه بیمارستانی بهترین مورد پارچه تترون بیمارستانی است. پارچه تترون ملحفه‌ای معمولا وزن بیشتری دارد و دارای تراکم بافت بیشتری است.
پارچه ملحفه تترون با رنگ سفید از پرمصرف ترین پارچه های ملحفه بیمارستانی به شمار می رود که می‌تواند ساده و یا طرح دار باشد و پارچه تترون معمولا در عرض 150 سانتی متری تولید می‌شود که برای ملحفه و روتختی مخصوص نوزاد نیز مناسب است. - پارچه ترگال بیمارستانی: از دیگر پارچه های بسیار پرکاربرد در دوخت ملحفه ها، ترگال است. این پارچه در طرح ها و رنگ های مختلف در دوخت البسه پزشکی نیز کاربرد دارد.
- پارچه‌های بیمارستانی نانو: این محصول باعث تسکین دردهای موضعی و داشتن خوابی آسوده حین بستری بودن در بیمارستان می شود. هم چنین این نوع پارچه در ملحفه دارای خواص ضد التهابی است که از نانوذرات مس و عصاره اکالیپتوس بر روی پارچه‌های پنبه‌ای سنتز و بارگذاری شده است. پارچه های نانو باعث کاهش آلودگی و عفونت، کاهش آلودگی تنفسی و آرامش بیماران نیز خواهند شد.
در کنار تمامی این جنس پارچه ها، نوعی از پارچه های اسپان هستند که برای ساخت ملحفه های یکبار مصرف از آن ها استفاده می شود.
کلام آخر
البسه بیمارستانی علاوه بر راحتی و زیبایی برای پزشک و بیمار، باید استانداردهای بهداشتی را نیز رعایت کنند. هر بیمارستان یا کلینیک پزشکی در انتخاب لباس سلیقه خاص خودش را دارد اما همگی آن ها در انواع لباس هایی که استفاده می کنند مشترک هستند. طبق تحقیقات انجام شده بر روی 4000 بیمار، آن چه که پزشک می پوشد خیلی خیلی اهمیت دارد. تقریبا تمام آن ها معتقد بودند که لباس پزشکان و پرسنل بیمارستان نه تنها برایشان مهم است، بلکه بر روی میزان رضایتشان از عملکرد آن ها نیز تاثیر دارد. برای آشنایی بیش تر با تجهیزاتی که در بیمارستان ها به کار گرفته می شوند حتما به مقاله "انواع تجهیزات هتلینگ؛ از تابوره تا سینک اسکراب" سر بزنید.