چه قوانین و مقرراتی باید در آزمایشگاه ها رعایت شوند؟

رعایت قوانین و مقررات در آزمایشگاه بسیار ضروری است چون که آزمایشگاه ها همان طور که می توانند مکانی جذاب برای علاقه مندان شیمی باشند، به همان میزان محلی خطرناک و حتی گاهی همراه با آسیب های جبران ناپذیر جسمانی برای افراد حاضر در آن جا هم به حساب می آیند. مجموعه قوانینی وجود دارند که در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده و بعد از آن ابلاغ رسمی شدند که دارای بندهایی می باشد که تمام این موارد به جهت حفظ سلامتی افرادی که در آزمایشگاه کار می کنند تایید شده است.

تمام آزمایشگاه ها دارای قوانین مشترکی هستند که در این بخش از مقاله به بررسی آن ها می پردازیم. 

استانداردهای دیوار و درب های آزمایشگاه

طبق پروتکل ها، فضای آزمایشگاه باید از سایر بخش های آزمایشگاه جدا باشد. در غیر این صورت ممکن است کارکنان سایر بخش ها بدون پوشش و تجهیزات مناسب، در معرض آلودگی و یا خطرات ناشی از برخورد با مواد آزمایشگاهی قرار بگیرند. اتاق ها و محل کار آزمایشگاه باید حداقل 3 متر از کف تا سقف ارتفاع داشته باشد و فضای مفید برای هر نفر از 12 متر مکعب کم تر نباشد. دیوار اتاق های آزمایشگاه نیز باید حداقل از کف تا ارتفاع 1/6 متر قابل شستشو بوده و از نفوذ آب و رطوبت جلوگیری کند. نکته مهم دیگر این است که دیوارها باید بدون زاویه و مقاوم در برابر مواد شیمیایی باشند. 

باید برای هر اتاق دو درب خروجی در نظر گرفته شود و درها به طرف بیرون اتاق باز شوند و به طور اتوماتیک نیز بسته شوند. درب های اتاق آزمایشگاه باید بدون منفذ باشد و در هنگام کار کارکنان قفل نشود. درب های آزمایشگاه و همچنین انبار باید دارای قفل و کلید مجزا بوده و فقط افراد دارای صلاحیت مجاز به ورود باشند. همچنین این درب ها باید دارای سطح صاف و در برابر نفوذ مواد شیمایی مقاوم باشند. 

استانداردهای پنجره آزمایشگاه

اگر پنجره های آزمایشگاه باز می شوند، باید حتما مجهز به توری باشند تا از ورود حشره به فضا جلوگیری شود. تجهیزات محافظت از تابش اشعه خورشید باید در قسمت خارجی پنجره ها نصب شود.همچنین پنجره ها باید دارای یک سری منافذ باشند که برای جلوگیری از نفوذ آب، گرد و غبار و سایر عوامل جوی مناسب بوده و از نظر حفاظتی نیز کاربرد داشته باشند. لبه­ پنجره ها هم باید دارای شیب مناسب باشند.

البته طبق پروتکل های اعلام شده برای آزمایشگاه، بهتر است اتاق اصلی آن کم ترین درب و پنجره را داشته باشد تا بتوان ورود آلودگی را به محیط کنترل کرد. 

استانداردهای زمین آزمایشگاه

کف آزمایشگاه باید بدون هیچ درز و شکافی به دیوارها متصل باشد. جنس کف نباید از چوب یا لمینیت باشد زیرا این نوع از کفپوش ها، مواد شیمیایی و آلودگی را به خود جذب کرده و این به مرور باعث از بین رفتنشان می شود. هیچ گونه لوله، میله، پیچ و برآمدگی دیگری نباید در زمین آزمایشگاه و علی الخصوص در محل رفت و آمد پرسنل قرار داشته باشد و زمین باید کاملا صاف و یکدست باشد. جنس کفپوش باید حتما قابل شستشو و مقاوم در برابر نفوذ مواد شیمیایی باشند. 

منبع: مقاله Laboratory Design Considerations وب سایت دانشگاه استنفورد 

استانداردهای دوش های شستشو آزمایشگاه

وجود دوش و چشم شوی اضطراری در تمام آزمایشگاه، خصوصا در بخش کار با مواد شیمیایی ضروری است. این ابزار به دو صورت پرتابل و ثابت موجودند. انواع پرتابل آن ها به منبع آبی وصل نبوده و منبع آن ها به صورت دستی پر می شود. برای همین باید به صورت روزانه چک شده و از پر بودن آن ها اطمینان حاصل شود. برای مطالعه بیش تر در مورد چشم شوی و دوش اضطراری اینجا کلیک کنید. 

استانداردهای سینک آزمایشگاه

آلودگی و یا مواد شیمیایی می توانند از دست به سایر اعضای بدن و یا سطوح دیگر منتقل شوند بنابراین وجود یک یا چند سینک شستشو در محیط آزمایشگاه ضروری است. تمامی سینک های باید دارای لبه (حداقل 0.25 اینچ) در تمام زوایا باشند تا از انتقال خیسی و رطوبت به کابینت های اطراف جلوگیری شود. 

استانداردهای محفظه و کابینت های آزمایشگاه

کابینت یا هر محفظه ای که برای نگهداری وسایل و ابزار و یا مواد شیمیایی اسفاده می شود، به هیچ عنوان نباید بالای سینک شستشو نصب شوند. برخی کابینت ها که مخصوص نگهداری مواد شیمیایی اسیدی و یا گازهای خطرناک هستند نباید در نزدیکی هود شیمیایی، سینک و یا مکان هایی از آزمایشگاه که احتمال وقوع خطر در آن ها بیش تر است، نصب شوند. پیشنهاد می شود که برای این دسته از مواد، محفظه ای جدا و با فاصله از سایر فضای آزمایشگاه در نظر گرفته شود. بهتر است برای این محفظه ها از جنس های نسوز و ضدحریق استفاده شود. 

شرایط جوی و نور در این محفظه ها مانند تمام آزمایشگاه باید متناسب با نوع فعالیت و مواد بوده و مجهز به روشنایی های اضطراری باشد. به عنوان نکته آخر باید در نظر داشته باشید که کابینت ها نباید در محل عبور و رفت و آمد کارکنان نصب شوند. 

استانداردهای میز کار آزمایشگاه

میزکار پرسنل آزمایشگاه باید دارای وسعت مناسبی باشد. علاوه بر آن باید حتما به هود، شیرآب گرم و سرد، شیر هوا، شیر خلاء، فاضلاب و پریز برق مجهز شده باشد. میزها باید مانند سینک دارای لبه باشند تا از شره کردن و یا افتادن محلول ها و ابزار به زمین جلوگیری شود. همچنین سطوح آن ها باید از جنس مقاوم در برابر مواد شیمیایی باشد. 

سایر استانداردهای محیط آزمایشگاه

• پله، نردبان و نرده های حفاظتی در ساختمان آزمایشگاه و انبار باید بر اساس آیین نامه های حفاظت و بهداشت کار احداث شوند.
• دستگاه های شستشوی خودکار اضطراری چشم، دست و بدن باید در دسترس کارکنان باشند.
• در هر آزمایشگاه و انبار باید لوازم اعلام و اطفای حریق سیار و ثابت متناسب با نوع کار نصب شود.
• لوازم آتش نشانی و کمک های اولیه در محل های مناسب، مشخص و در دسترس کارکنان باشند.
• همه آزمایشگاه ها باید دارای وسایل و تجهیزات کافی جهت پیشگیری و مبارزه با آتش سوزی باشد و در تمام ساعات شبانه روز، اشخاصی که آموزش های لازم را بلدند و با استفاده صحیح کاربرد وسایل و تجهیزات مربوطه آشنا هستند در آزمایشگاه حضور داشته باشند. همچنین کارکنان آزمایشگاه هم باید آموزش های لازم اطفای حریق را دیده باشند.

• در هر آزمایشگاه باید یک نقشه از فضای کلی آزمایشگاه شامل جای دقیق انبار، تجهیزات اطفای حریق، جعبه کمک های اولیه، تلفن اضطراری، محل نگهداری مواد شیمیایی خطرناک و ... وجود داشته باشد. 
• هر آزمایشگاه باید شامل رختکن باشد و ترجیحا لباس های مربوط به آزمایشگاه باید در همان محیط شستشو و نگهداری شوند. 

جدا از تمام استانداردهایی که فضای آزمایشگاه باید داشته باشد، هریک از ابزار و وسایل موجود در آزمایشگاه نیز استانداردهای مخصوص به خود را دارند. در این بخش از مقاله به بررسی استانداردهای ضروری آن ها خواهیم پرداخت. 

استانداردهای ظروف شیشه ای آزمایشگاه

استانداردهای مربوط یه ظروف شیشه ای آزمایشگاه در سال 1385 تصویب و به تمامی آزمایشگاه ها ابلاغ شد. این استاندارد برای هر یک از ظروف، استانداردهای جداگانه ای را تعریف کرده است. 

پیپت (Pipette)

• پیپت ها باید حتما شیشه ای باشند. ظاهر آن ها باید فاقد هرگونه نقص و ایراد باشد. 
• فاصله بین دهانه پیپت تا خط صفر درجه بندی آن، باید حداقل 90 میلی متر باشد. 
• پیپت ها باید فاقد انحنا و کاملا عمودی باشند. 
• هیچ گونه پرز، آلودگی و لب پریدگی نباید در زیر نور اتاق در پیپت ها دیده شود. 

ارلن خلاء (Erlen)

• ارلن های آزمایشگاه باید از جنس بوروسیلیکات (طبق استاندارد شماره 17263) ساخته شده باشند و هیچ گونه عیوب ظاهری که مانع کارکرد صحیح آن شود را نداشته باشد. 
• ارلن ها باید بتوانند تا 2 بار اختلاف فشار خارج و داخل ارلن را تحمل کنند. 
• کف ارلن ها باید طوری باشد که صاف و بدون چرخش یا لرزش بر روی سطح میز قرر بگیرد. همچنین انحنای آن باید مناسب و بیش از حد نباشد. 
• مطابق استاندارد شماره 206، ارلن ها باید بتوانند شوک حرارتی را تا 75 درجه سلسیوس تحمل کنند.

بشر (Beaker)

• بشرها باید حتما مدرج و اعداد روی آن کاملا خوانا باشند. 
• شیشه بشر باید شفاف باشد تا بتوان سطح مایع درون آن را به دقت دید. 
• از آن جایی که از بشرها برای حرارت دادن مایعات استفاده می شود، باید توانایی تحمل دمای بالا را داشته باشند. 

بالن (Volumetric)

• بالن ها باید از جنس شیشه بروسیلیکات 3/3 مطابق با استاندارد ملی ایران شماره 6386 و عاری از نواقص قابل دیدن و تنش های داخلی که ممکن است بر کارایی بالن اثر بگذارد، باشند.
• بالن ها وقتی بر یک سطح تراز قرار می گیرند باید بدون لرزش و چرخش و به طور عمودی و پایدار باشند.
• سطح مقطع گردن بالن باید گرد باشد و دهانه گردن باید از انتها به فاصله قابل ملاحظه ای بزرگ شده باشد.
• طول گردن بالن باید بین 1 تا 1.25 برابر قطر آن باشد.

بورت (Burette)

• بورت ها باید حتما از جنس شیشه دارای مقاومت شیمیایی و حرارتی ساخته شده باشند. 
• نباید هیچ نقص و عیبی روی بدنه آن ها دیده شود. 
• اگر بورت از جنس Schellbach ساخته شده باشد، نوار رنگی پشت آن نباید از حد 40% بورت بیش تر شود. 
• ممکن است بورت ها دارای مخزن ذخیره مایع و سیستم تنظیم خودکار صفر باشند. در این حالت طول کل بورت و مخزن پس از وصل شدن به هم نباید بیش تر از 1050 میلی متر باشد. 

قیف (Funnel)

• قیف ها باید از جنس شیشه بوروسیلیکات ساخته شوند و تا حد ممکن فاقد هرگونه عیوب ظاهری باشند تا احتمال شکستگی آن ها در برابر شوک های حرارتی و شیمیایی به حداقل برسد. 
• شیر قیف های جداکننده نیز باید از شیشه بوروسیلیکات باشد. در صورتی که از پلاستیک ساخته شوند باید از ماده ای مانند تترا فلوئور اتیلن (مقاوم در برابر مواد شیمیایی و گرما) باشند. 

پتری دیش (Petri Dish)

• پتری دیش ها باید در شکل های کاملا منظم ساخته شوند. 
• سطح زیرین آن ها باید کاملا صاف باشد تا تمام سطح آن روی میز به طور یکسان قرار بگیرد. 
• این ظروف آزمایشگاهی نباید بعد از استفاده در آزمایش های مختلف دچار هرگونه یخ زدگی، تغییر رنگ یا کدر شدن قابل توجهی شوند. 

منبع: مقاله A quick guide to Classifications of Laboratory Glassware وب سایت camblab در تاریخ 28 ژوئن 2020

استانداردهای ظروف پلاستیکی آزمایشگاه

ظروف پلاستیکی که برای تزریق، نمونه برداری و نگهداری نمونه ها استفاده می شوند باید دارای ویژگی های زیر باشند. 

• مجموعه ظروف پلاستیکی محلول های تزریقی با حجم بالا (ظروف محلول و درپوش) باید طوری ساخته شده باشند که در ارتباط با دستگاه تزریقی همراه آن به سادگی قابل استفاده بوده و تزریق محلول را به راحتی و بدون امكان نشت محلول یا آلودگی آن ممکن سازد.
• ظروف پلاستیکی آزمایشگاه باید فاقد هرگونه ناخالصی باشند به طوری که در موقع استفاده صحیح از آن ها هیچ گونه ضرری در اثر این ناخالصی ها برای بیمار به وجود نیاورد .
• ظروف پلاستیکی محلول های تزریقی باید طوری طراحی شوند که هیچ حجمی از محلول تزریقی در داخل آن ها باقی نمانده و تمامی محلول به راحتی از آن خارج شود.
• طراحی ظروف پلاستیکی محلول های تزریقی باید طوری باشد که حجم محلول قابل تزریق که به بیمار می رسد برابر حداکثر حجمی باشد که بر روی ظرف مشخص شده است با این فرض که حجم داخلی آن باید به اندازه ای باشد که بتوان معادل 102 یا 103% حجم مندرج روی برچسب را در آن پر نمود.
• ظروف پلاستیکی محلول های تزریقی باید بی رنگ, بی بو, غیرسمی و قابل انعطاف بوده و در سرما نشكنند و آن قدری شفاف باشند که حتی حباب های کوچک هوا با توان دید معمولی در فاصله 250 میلی متری به خوبی قابل مشاهده باشند.
• در ساخت درپوش ظروف پلاستیکی محلول های تزریقی نباید از هیچ گونه ماده شیمیایی که غیر از جنس خود بطری باشد استفاده شود.
• ظروف پلاستیکی نباید در اثر سترون کردن (استریل کردن) و در شرایط متعارف نگهداری و انبار کردن کاهش حجمی یا وزنی محلول درون آن بیش از حد مجاز باشد. 
• ظروف پلاستیکی آزمایشگاه باید بتوانند دمای 50 تا 70 درجه سانتی گراد را به مدت 24 تا 72 ساعت تحمل کنند. 

استانداردهای تجهیزات آزمایشگاه

تجهیزات آزمایشگاهی نیز استانداردها و قوانین مرتبط به خودشان را دارند. در صورتی که با انواع تجهیزات آزمایشگاهی آشنایی ندارید می توانید به بخش اول و دوم مقاله "در آزمایشگاه به چه تجهیزاتی نیاز داریم؟" مراجعه کنید. 

 تنوع و تعداد تجهيزات در آزمايشگاه

تجهيزات موجود در آزمايشگاه بايد کاملا متناسب با فهرست انواع آزمايش هايی که درآزمايشگاه انجام می شود و حجم کاری در آزمايشگاه باشد به عبارتی مشخصات تجهيزات و اجزاء آن بايد با اهداف و نيازهاي از پيش تعريف شده در آزمايشگاه مطابقت داشته باشد.

انتخاب تامین کننده و خرید تجهیزات

هنگام انتخاب و خريد تجهيزات نیز باید به موارد زیر توجه شود:

• بايد به تائيديه های معتبر کارکردی (تاييديه های معتبرخارجی يا تاييديه آزمايشگاه مرجع) و گواهي های مربوط به ايمنی تجهيز توجه شود.
• ملاک انتخاب تامين کنندگان (فروشندگان) تجهيزات، باید مشخص باشد و خريد تجهيزات از تامين کنندگانی انجام شود که قانونا به ثبت رسيده و قبلا مورد ارزيابی قرار گرفته اند.
• ملاک انتخاب تامين کنندگان به عنوان مثال می تواند كيفيت كالای عرضه شده، به روز بودن تكنولوژی، خدمات مناسب بعد از فروش، حسن سابقه، دارا بودن تاييديه، در دسترس بودن، توانمندی علمی شرکت پشتيبان، شرايط تحويل يا بسته بندی مناسب و نحوه همکاری مالی و… باشد.

 نصب و محل استقرار تجهيزات

الزامات و فضاي مورد نياز براي نصب دستگاه، شامل شرايط محيطي مورد نياز در محل نصب ( از نظر دما، رطوبت، نور، تهويه، گرد و غبار، ارتعاش و غيره) شرايط فنی و امکانات جانبی مورد نياز (منبع الکتريسيته، آب، گاز، فاضلاب و غيره) و شرايط ايمنی (تشعشعات، پسماند، الکتريسيته و غيره) براساس توصيه های سازنده، بايد به دقت رعايت شوند.

 اطمينان از صحت عملکرد تجهيزات

بعد از خريد و نصب دستگاه و قبل از شروع به کارگيری، صحت عملکرد دستگاه بايد با استفاده ازکنترل های مناسب يا روش های درج شده در بروشور تجهيزات، مورد ارزيابی قرارگيرد. واضح است که اين اقدام به شکل دوره ای بصورت فعاليت های کنترل و نگهداری تجهيزات و همچنين پس از هر بار تعمير دستگاه، بايد انجام شود.

کاربری تجهيزات

مهارت فنی مورد نياز جهت کار با دستگاه ها باید مشخص گردد. تعيين فرد يا افراد مجاز به کار با دستگاه، سيستم و آموزش کامل افراد مجاز، شامل آموزش نحوه کارکرد، کنترل و نگهداری، نحوه تدوين مدارک و نگهداری سوابق مربوطه و… .بايد صورت پذيرد.

مستندات مربوط به تجهيزات

در هر آزمايشگاه مستندات زير در ارتباط با تجهيزات فنی بايد موجود باشد:

فهرست تجهيزات موجود در آزمايشگاه: آزمايشگاه باید فهرستی از تجهيزات موجود با ثبت محل استقرار هر يک از آن ها داشته باشد. در اين فهرست می توانيم جهت سهولت در پیدا کردن آن ها، به هر تجهيز شماره يا کد شناسايي بدهيم. اين فهرست بايد به روز بوده و چنانچه تجهيزی خريداری و يا از سرويس خارج گردد باید در آن فورا ثبت شود.

سوابق مربوط به خريد تجهيزات: درخواست خريد، فاکتور فروش، سوابق ارزيابی و تاييد کيفيت دستگاه قبل از استفاده در آزمايشگاه و سوابق مربوط به آموزش کارکنان برای کاربری دستگاه

شناسنامه تجهيزات: به منظور شناسايی هر تجهيز و معمولا در يک برگ تهيه مي شود و حاوي اطلاعات مربوط به مشخصات دستگاه، کاربران ويژه (در موارد مقتضي )، تاريخ خريد و تاريخ شروع به کار دستگاه در آزمايشگاه، وضعيت دستگاه در هنگام خريد (نو، کارکرده، بازسازی شده)، چگونگی تماس با شرکت سازنده يا پشتيبان و ساير توضيحات لازم می باشد. در ضمن شناسنامه تجهيزات بايد تا مدت زمانی که از تجهيز در آزمايشگاه استفاده می شود، حفظ شود.

دستورالعمل فنی تجهيزات: اين دستورالعمل برای هر يک از تجهيزات بطور جداگانه و با استفاده از دستورالعمل سازنده که همراه دستگاه می باشد و همچنين مراجع علمی معتبر تهيه می گردد و حاوی کليه اطلاعات ضروری مربوط به دستگاه و نحوه کاربرد آن می باشد.

اين اطلاعات عبارتند از:

• شرح مرحله به مرحله نحوه کار با دستگاه.
• کليه اقداماتی که به اين منظور بايد انجام شود، فواصل نگهداری (روزانه، هفتگی، ماهانه و… ) و پارامترهای مورد ارزيابی در نگهداری (مثلا دما ، حجم ، فشار، دور در دقيقه و…)
• مراحل اقداماتی که در صورت نياز به تعمير بايد انجام گيرد.
• ملاحظات ايمنی جهت کار با دستگاه
• دستورالعمل فنی تجهيزات بايد تا مدت زمانی که از تجهيز در آزمايشگاه استفاده می شود، حفظ گردد.

منبع: مقاله Laboratory Equipment Maintenance وب سایت mynewlab در تاریخ 11 آگوست 2022

دفتر ثبت (log Book)

دفترچه يا برگه ای که در کنار هر تجهيز قرار می گيرد و اطلاعات مربوط به هر بار استفاده از دستگاه، شامل نام کاربر تاريخ و ساعت استفاده از دستگاه، وضعيت دستگاه در شروع و خاتمه کار را مشخص می کند.

سوابق مربوط به کنترل و نگهداری تجهيزات

کليه اقدامات پيشگيرانه که به شکل روزانه، هفتگی، ماهيانه و ... که جهت کنترل، نگهداری و سرويس تجهيز در داخل آزمايشگاه انجام می شود بايد ثبت و مستند شوند. جهت ثبت اقدامات انجام شده و نتايج بدست آمده، می توانيم دفتری را اختصاص دهيم يا جهت سهولت فرم مخصوصی را به دلخواه طراحی نماييم. در هر حال اطلاعات زير حتما بايد ثبت شوند:

• نام و محل استقرار دستگاه ( و همچنین کد شناسايی در صورت کدگذاری دستگاه ها)
• فاکتور مورد کنترل ( مانند دما، حجم، فشار، دور در دقيقه و…)
• زمان و فواصل انجام کار
• نتايج حاصله
• در صورت وجود اشکال، اقدامات اصلاحي انجام شده ( اين اقدامات ممکن است تنظيم و يا تعمير دستگاه باشد)
• فرد مسئول و کاربر دستگاه

​​​​​​​منبع: مقاله Importance of maintaining Laboratory Log Book وب سایت lab-training در تاریخ 14 فوریه 2018

سوابق مربوط به سرويس يا تعمير تجهيزات  

هربار که اقدامی در خارج از آزمايشگاه جهت پيشگيری از خرابی (سرويس دستگاه ) و همچنين تعمير دستگاه پس از خراب شدن آن، انجام می شود بايد حتما یادداشت شده و در پوشه يا فايل مربوط به آن دستگاه نگهداری شود. جهت راحتی ثبت اقدامات انجام گرفته می توان فرمی را به دلخواه طراحی نمود. طراحی این فرم اختیاری است و در صورت تهیه آن بهتر است موارد زیر در آن ثبت شوند:

• نام و محل استقرار دستگاه ( و همچنین کد شناسايي در صورت کدگذاری دستگاه ها)
• تاريخ خروج از کار و تاريخ سرويس يا تعمير
• مسئول و نحوه ضدعفونی دستگاه قبل از سرويس يا تعمير تا در هنگام سرويس يا تعمير هيچگونه احتمال آلودگی براي تعميرکار وجود نداشته باشد. جهت انجام اين کار مي توان از محلول هاي تجاری آماده استفاده نمود. در صورت عدم دسترسی به اين محلول ها، مي توان از الکل 70 درصد استفاده کرد که به تجهيزات آسيب نمی رساند.
• شرح تنظيمات يا تعميرات انجام شده (که به طور معمول در فاکتور ارائه شده يا برگه الصاق شده به فاکتور، توسط شرکت پشتيبان درج می گردد)
• مسئول و نحوه تائيد فنی دستگاه پس از سرويس يا تعمير و قبل از ورود به جريان کار (حداقل شامل آزمايش بر روي کنترل های تجاری و ارزيابی نتيجه مورد انتظار)

​​​​​​​کلام آخر

استاندارد آزمايشگاه های پزشکی الزامات مربوط به کيفيت و صلاحیت را در آزمايشگاه ها مشخص می کند. هدف از نوشتن و ابلاغ اين استاندارد، بهبود کيفيت ارائه خدمات آزمايشگاهی بوده و الزامات نوشته شده در آن بايد در همه  آزمايشگاه های پزشکی کشور به اجرا درآيد. مراجع قانونی مسئول و نهادهای اعتباربخش آزمايشگاهی می توانند از اين استاندارد به عنوان معيار نظارت، ارزيابی و تأييد صلاحیت آزمايشگاه ها استفاده کنند. به علاوه، آزمایشگاه ها به همان میزان که می توانند برای کارکنان خود محیط لذت بخشی می باشند، می توانند خطرناک و آسیب زننده نیز باشند. بنابراین رعایت این نکات و استانداردها می تواند از بسیاری از آسیب ها پیشگیری کند. ممنون که تا پایان مقاله با ما همراه بودید. برای مطالعه مقالات بیش تر می توانید به آکادمی یونیت سر بزنید.