همه چیز در مورد اتوکلاو و نکاتی برای خرید آن
هضم کننده بخار، نمونه اولیه دستگاه اتوکلاو (Autoclave) که اکنون به عنوان زودپز معروف است، توسط فیزیکدان متولد فرانسه، دنیس پاپین در سال 1679 اختراع شد. سال 1879 میکروب شناس فرانسوی چارلز چمبرلند نسخه جدیدی به نام اتوکلاو برای استفاده در برنامه های پزشکی ارائه داد. اتوکلاو یکی از پرکاربردترین و بی نظیرترین تجهیزات مورد استفاده در بسیاری از صنایع می باشد که می توان به کمک این دستگاه بسیاری از ابزار را با فشار و دمای بالایی استریل نمود. اتوکلاو که از دو کلمه اتو (auto) به معنای خودکار و کلویس (clavis) به معنای کلید تشکیل شده است امروزه از اساسی ترین و مهم ترین وسایل مطب های دندانپزشکی هستند به شرطی که درست انتخاب و خریداری شوند. بیایید اول کمی با این دستگاه آشنا شویم.
اتوکلاو چیست؟
اتوکلاوها اغلب توسط فشار تنظیم می‌شوند. به عنوان مثال در بخار خالص (درجه اشباع 0.8 تا 1) با فشار 2 بار ، دمای بخار باید 134 درجه سانتی گراد باشد. پمپ خلاء در آغاز مراحل استریلیزاسیون با ایجاد مکش، هوای داخل محفظه را تخلیه کرده، سپس بخار وارد دستگاه می‌شود. استریل کردن وسایلی که از مواد متخلخل ساخته شده اند مثل پارچه ها و ابزار بسته بندی شده که هوا در آن محبوس می‌شود، در مقایسه با سایر وسایل بسیار سخت تر است. در زمان تخلیه، هوای داخل محفظه و بسته‌ها به بیرون کشیده شده و عموماً هر چه زمان مکش بیشتر باشد، جایگزین شدن بخار مؤثرتر خواهد بود. متناسب با افزایش فشار منفی داخل محفظه، خارج سازی هوا دشوارتر می‌شود؛ به همین دلیل دستگاه‌های خودکار امکان کاهش فشار (تخلیه) و وارد ساختن بخار را در چند مرحله فراهم می‌سازند. در این روش بخار به طور متناوب جایگزین هوا شده و راندمان بالاتری نسبت به تخلیه تنها دارد. به عکس زیر توجه کنید.
اتوکلاوها را می توان از جنبه های مختلفی دسته بندی کرد.
با توجه به نوع ابزارآلات، اتوکلاوها به سه کلاس N و S و B طبقه‌بندی می‌شوند. این طبقه‌بندی به منظور صحت عملکرد استریلیزاسیون با توجه به نوع وسایل صورت می‌گیرد.
کلاس N: در خرید این نوع اتوکلاو باید بسیار دقت کرد. بر اساس استاندارد این اتوکلاو قادر است ابزار آلات بدون پوشش (Unwrapped) را استریل نماید. به این ترتیب تضمینی برای استریل وسایل پوشش‌دار (مثل پارچه یا کاغذهای مدیکال) و نیز وسایل حفره دار وجود ندارد.
کلاس S: وسایلی که در این نوع اتوکلاو می‌توان استریل نمود توسط کارخانه سازنده مشخص می‌شود. این اتوکلاو می تواند ابزار آلات بدون پوشش جامد یا پوشش دار جامد، مواد نساجی مثل پارچه، گاز تک لایه و وسایل سوراخ دار را استریل نماید. یک اتوکلاو کلاس S می تواند با پمپ وکیوم یا بدون آن تجهیز شود و دارای سیکل خشک‌کن است.
کلاس B: این اتوکلاو می تواند تمام انواع ابزار و وسایل پوشش دار جامد و بدون پوشش، مواد نساجی و ابزار سوراخ دار مدل B را استریل نماید. اتوکلاوهای این رده دارای پمپ وکیوم قدرتمندی است که توانایی ایجاد تا حدود 0.9- بار خلاء را دارد.
منبع: مقاله Different types of autoclave وب سایت prosystem.euronda
با توجه به روش های استریل، اتوکلاو ها به روش استفاده از بخار (گرمای مرطوب)، روش استفاده از هوای خشک (گرمای خشک)، اتیلن اکساید و روش پلاسما تقسیم می شوند.
اتوکلاو بخار (Steam Autoclave)
اتوکلاو بخار، روشی قابل کنترل، آسان، بدون باقیمانده، سریع، قابل انبار شدن، معتبر، دارای نشانگر یا اندیکاتور (Indicator) است و از آن جا که در مقایسه با سایر روش ها به ابزارآلات آسیب کمتری می رساند، به اعتقاد برخی به عنوان بهترین روش استریل در نظر گرفته شده است. اتوکلاوهای بخار از نظر محدوده دمایی به دو دسته تقسیم می شوند:
- محدوده دمایی بالا (132 تا 134 درجه سانتی گراد)
- محدوده دمایی پایین (121 تا 123 درجه سانتی گراد)
کارکرد اتوکلاو بخار به چهار فاکتور اصلی بخار، دما، زمان و فشار بستگی دارد. برای عملکرد بهتر آن پیشنهاد می شود:
- بیشتر از سه چهارم چمبر یا محفظه اتوکلاو پر نشود.
- مواد نوک تیز نباید مستقیما داخل اتوکلاو قرار داده شوند بلکه باید در ظروف مخصوص قرار داده شوند.
- کیسه ها, مواد و وسایل مورد نظر جهت استریل شدن در اتوکلاو باید به صورت شل (Loose) و آزاد بسته بندی شوند تا جریان بخار آب بتواند آزادانه در آن جریان داشته باشد.
- ابزار باید طوری قرار داده شوند که بخار به تمامی نقاط آن ها برسد.
- ظروف شیشه ای باید به پهلو خود قرار داده شوند تا هوا بتواند جای خود را با بخار عوض کند.
- بخار نمی تواند در چربی ها نفوذ کند بنابراین وسایل آلوده به چربی باید از راه های دیگری استریل شوند.
- ظروف حاوی مایع را نباید پر کرد بلکه باید یک دوم تا یک سوم آن خالی باشد این کار مانع از خارج شدن مایع از ظرف هنگام جوش آمدن می شود.
- بهتر است برای جلوگیری از تشکیل رسوب در دستگاه اتوکلاو از آب مقطر استفاده کرد.
- سطح آب درون دستگاه نباید از انتهای پایین دیگ بالاتر رود.
منبع: مقاله Steam Sterilization وب سایت cdc
حداقل زمان لازم جهت استریل شدن ابزار توسط اتوکلاو 30 تا 45 دقیقه است. برای هر ماده یا محلول یا وسیله ای بهتر است طبق دستورالعمل پیش برویم. لازم به ذکر است که استفاده از دماهای بیشتر از میزان لازم و مدت زمان طولانی تر تفاوتی در نتیجه حاصل نمی کند.
اتوکلاو پلاسما (Plasma Autoclave)
استریلیزاسیون پلاسما یک روش استریل در دمای پایین است که می‌تواند راندمان استفاده از تجهیزات پزشکی را افزایش دهد. ماده اولیه مورد استفاده در این دستگاه هیدروژن پراکسید (آب اکسیژنه) است که سمی نیست و خروجی دستگاه، آب و اکسیژن خواهد بود.
چرا از اتوکلاو پلاسما استفاده می شود؟
اتوکلاوهای بخار به دلیل دمای بالای آن ها (حداقل 121 درجه سانتی گراد) باعث نابودی و آسیب دیدن برخی تجهیزات و وسایل می شود. از طرفی به دلیل رطوبت بالا، برای استریل کردن بسیاری از تجهیزات مناسب نیست. اما اتوکلاوهای پلاسما با دمای حدود 50 تا 55 درجه سانتی گراد و در شرایط کاملا خشک، وسایل را استریل می کند. همچنین اتوکلاوهای پلاسما به علت برخورداری از مزایایی نظیر سرعت بالا، بی‌خطر بودن، دمای پایین کارکرد، شرایط کاملا خشک، عدم تولید بوی نامطبوع، عدم نیاز به صرف زمان پس از پایان فرآیند استریل و ... به جایگزینی مناسب برای سایر روش های قدیمی استریل سرد و خشک مانند فرمالدهید تبدیل شده‌اند.
نحوه عملکرد اتوکلاو پلاسما
نحوه عملکرد این دستگاه به این صورت هست که در ابتدا، پمپ وکیوم شروع به کار کرده و هوا را از اتوکلاو خارج می‌کنند سپس بعد از رسیدن به مرحله‌ای نزدیک به خلأ کامل و خروج تمام گازهای موجود در محفظه (هرچه وکیوم قوی تر باشد، این خروج کامل تر خواهد بود)، پراکسیدهیدروژن به داخل محفظه تزریق می شود و در محیط خلاء، بخار شده و به تمام قسمت‌های محفظه نفوذ می کند. در این حالت پراکسید هیدروژن خاصیت کشندگی میکرو ارگانیسم ها را دارد ولی هنوز مرحله پلاسما آغاز نشده است. مرحله قرار گیری وسایل در معرض پراکسید هیدروژن حدود 5 دقیقه به طول می‌انجامد. این مرحله اهمیت فراوانی برای بهتر اجرا شدن مراحل بعد دارد. در مرحله بعد در دمای زیر 45 درجه سانتی گراد، یک میدان رادیوفرکانسی در محیط محفظه ایجاد می‌شود که پراکسیدهیدروژن را وارد مرحله پلاسمای گازی می‌کند. در نهایت، درجه حرارت داخل اتوکلاو به 35 درجه سانتی گراد رسیده که تمامی ابزارها و وسایل پزشکی می توانند این حرارت را به راحتی تحمل کنند بدون آن که مشکلی برایشان ایجاد شود.
منبع: مقاله Hydrogen Peroxide Gas Plasma وب سایت رسمی CDC
اتیلن اکساید یک گاز بی رنگ، سمی و قابل اشتعال است. استریل کردن با استفاده از اتیلن اکساید باید محدود به وسایلی شود که حساس به دمای بالا و رطوبت هستند و همچنین سازگار با اتیلن اکساید باشند. مایعات، پودرها، و روغن ها را نباید با این سیستم استریل کرد. در این روش استریل رطوبت نسبی در زمان آماده سازی و بسته بندی کردن وسایل باید 35 تا 60 درصد باشد و قطرات موجود بر روی وسایل باید پیش از بسته بندی خشک شوند.
منبع: مقاله Guideline for Disinfection and Sterilization in Healthcare Facilities وب سایت سازمان پیشگیری و کنترل بیماری (CDC)
با توجه به شکل و ابعاد، اتوکلاوها به دسته های عمودی یا ظرفیت زیاد و اتوکلاو افقی یا رومیزی تقسیم می شوند.
مزایای استفاده از دستگاه اتوکلاو
- به دلیل فرایند استریلیزاسیون خشک آسیبی به فلزات و ابزار استیل وارد نمی شود.
- نسبت به سایر روش های استریل، به صرفه تر است.
- هیچ بخار یا آلاینده ای آزاد نمی کند.
معایب استفاده از اتوکلاو
- برخی از ابزار و وسایل مانند پلاستیکی ها نمی توانند در برابر حرارت اتوکلاو دوام بیاورند.
- نسبتا کند است.
یک سوال پر تکرار در مورد دستگاه اتوکلاو این است که از کجا می توانیم مطمن شویم که اتوکلاو کارش را به درستی انجام می دهد؟ پاسخ این سوال تنها استفاده از یک وسیله ساده به نام "اندیکاتور یا نشانگر اتوکلاو" است.
اندیکاتور اتوکلاو چیست؟
اندیکاتورها به طور خلاصه وظیفه این را دارند که نشان دهند آیا دستگاه اتوکلاو کار خود را به درستی انجام داده است یا نه. این اندیکاتورها به دو روش مرسوم این کار را انجام می دهند.
اندیکاتور بیولوژیکی
در این روش از ویال های* حاوی باسیلوس استئاروترموفیلوس استفاده می شود. این ویال ها رو در اتوکلاو گذاشته و پس از زمان تعیین شده ویال را دراورده و بافشار کمی با نوک انگشت ، نگهدارنده اسپور درون ویال را درون محیط بلاد آگار شکسته و درون انکوباتور قرار می دهند. پس از 12 ساعت، 24 ساعت و 48 ساعت تغییر رنگ آن را بررسی می کنند عدم تغییر رنگ نشان دهنده خاصیت استریل کنندگی اتوکلاو می باشد و تغییر آن نشان دهنده این است که اتوکلاو قادر به استریل کردن ابزار نیست.
*ویال یک ظرف شیشه‌ای کوچک است که به منظور نگهداری داروهای مایع یا پودری استفاده می‌شود.
اندیکاتور شیمیایی
چسب اتوکلاو نوار چسبنده ای است که با قرار گرفتن در معرض حرارتی که معمولا در جریان استرلیزاسیون در اتوکلاو مورد استفاده قرار می گیرد تغییر رنگ می دهد. این حرارت معمولا در یک اتوکلاو بخار 121درجه ی سانتی گراد است اما توان تحمل افزایش دما تا 134 درجه را نیز در بعضی از اتوکلاو ها دارد. چسب اتوکلاو به عنوان یک نشانگر در اتوکلاو بخار مورد استفاده قرار می گیرد و با تغییر رنگ نشان می دهد که استریل انجام شده است. این نوار به تمامی انواع پوشش ها می چسبد و در طول استرلیزاسیون باقی می ماند. این چسب برای استفاده در سیستم های مانع استریل انعطاف پذیر مانند کیسه های در بسته ساده و روکش دار طراحی شده است. این نوار ها قابلیت چسبیدن به سطوح دیگر از جمله پارچه لینن را نیز دارند.
اندیکاتورهای شیمیایی براساس عملکرد دارای 5 کلاس مختلف هستند.
- اندیکاتور شیمیایی کلاس 1: اندیکاتور کلاس 1 بر روی هر پک یا واحد بسته بندی استفاده می شود و مشخص می کند که آیا آن پک در معرض فرآیند استریلیزاسیون قرار گرفته است یا خیر. در حال حاضر نمونه های مورد استفاده اندیکاتور کلاس 1 شامل رول چسب ها، لیبل ها و کارت ها است.
- اندیکاتور شیمیایی کلاس 2: اندیکاتور کلاس 2 برای انجام آزمون های خاص مطابق با الزامات فرآیندهای استریلیزاسیون یا استریلایزرها طراحی و تولید می شود. در حال حاضر، نمونه اندیکاتور کلاس 2، تست بووی دیک در شکل های مختلف است که به منظور بررسی عملکرد استریلایزر در تخلیه هوا و نفوذ بخار آب به کار گرفته می شود.
- اندیکاتور شیمیایی کلاس 4: اندیکاتور کلاس 4 طوری طراحی می شود که دست کم به دو متغیر اصلی واکنش نشان می دهد و وظیفه اش این است که نشان دهد در معرض مقادیر معین آن متغیرها در طی سیکل فرآیند استریلیزاسیون قرار گرفته است. در حال حاضر از اندیکاتور کلاس 4 برای کنترل پک استفاده می شود.
- اندیکاتور شیمیایی کلاس 5: تمـامی متغــیرهای یک فرآیـنـد استریـلیزاسـیون توسط اندیکاتور کلاس 5 صحت آزمایی می شوند. در حال حاضر از اندیکاتور کلاس 5 چه در فرآیند استریلیزاسیون اتوکلاو اتیلن اکساید و چه در فرآیند اتوکلاو بخار به صورت داخـل پـکی و به مـنظـور کنتـرل پک استفاده می شود.
- اندیکاتور شیمیایی کلاس 6: این کلاس از اندیکاتورهای شیمیایی دقیقا مانند کلاس 5 عمل کرده با این تفاوت که فقط برای سیکل های مشخص و مقادیر معین قابل استفاده است.
حالا که با اتوکلاو، انواع آن و روش تست درستی و صحت فرایند استریل در آن آشنا شدیم و اگر در حال حاضر اتوکلاو دارید و نیاز به تغییر آن دارید لازم است پیش از خرید حداقل یک بار این مقاله را بخوانید. با ما همراه باشید با آموزش 10 نکته مهم و پرکاربرد که در هنگام خرید اتوکلاو باید به آن توجه کنید.
1. حجم و نوع ابزار (Volume and types of instruments)
در اولین قدم باید چند سوال ساده را پاسخ دهید. چه اینسترومنت هایی را می خواهید استریل کنید؟ تعداد آن ها در روز چندتا است؟ چه تعداد از این ابزار هندپیس هستند؟ آیا در بین ابزار، ابزاری وجود دارند که نیاز به دوره کاری متفاوتی نسبت به بقیه باشد؟
2. حجم و ظرفیت اتوکلاو (Chamber Size and load capacity)
حجم مناسب می بایست متناسب با نیاز مطب، سایز و حجم وسایلی که نیاز به استریل شدن دارند باشد زیرا وسایلی که در اتوکلاو قرار می دهید نباید با بدنه چمبر (Chamber) برخورد داشته باشند. و همچنین مدت زمان موردنظر برای انجام استریلیزاسیون انتخاب شود. توجه به این مورد موجب صرفه جویی در زمان، هزینه خرید اتوکلاو، مصرف برق و آب مقطر می گردد.
3. تاییدیه، استاندارد و گارانتی ( Maintenance Requirements, Warranties and Support)
اتوکلاو موردنظر باید دارای گواهینامه CE اروپا و یا تائیدیه وزارت بهداشت باشد. داشتن گارانتی و خدمات پس از فروش یکی دیگر از ویژگی های مثبت و مهم در هنگام خرید اتوکلاو به شمار می‌رود زیرا اتوکلاو یکی از تجهیزات پرمصرف در دندانپزشکی بوده و کیفیت خدمات شرکت ذینفع بسیار مهم می باشد. ارائه خدمات به موقع، دسترسی آسان به خدمات، مشتری مداری و برخورد مناسب با آن ها، انجام به تعهدات به صورت کامل و .... از جمله مواردی است که در هنگام خرید از شرکت باید به آن ها دقت کرد.
4.دوره کاری (Cycle Time)
زمان انجام کار یا سیکل کاری هر اتوکلاو با دیگری متفاوت است، از زمان گرم شدن دستگاه تا خنک شدنش. برخی اتوکلاوها نیاز به یک مرحله جدا به نام Pre-Heat دارند که باید آن را هم در سیکل کاری در نظر بگیریم. سرعت بالای کاری یا سیکل کاری کم تر به شما این امکان را می دهد تا ابزار بیش تری را در یک روز استریل کنید. البته باید در نظر داشته باشید که این سرعت بالا نباید از دقت استریل ابزار بکاهد.
5.دستی یا اتوماتیک بودن (Manual or automated)
اتوکلاوهای اتوماتیک کاری را که انواع دستی آن ها انجام می دهند را آسان می کنند. به این صورت که پیش از هربار استفاده نیازی به وارد کردن دستی اطلاعات و پارامترها را نخواهید داشت. علاوه بر این، قابلیت قفل شدن اتوماتیک درب اتوکلاو و پر شدن خودکار مخزن آب را در اختیار دارید. این به این معنا نیست که کار کردن با اتوکلاوهای دستی و ساده، سخت و نشدنی است. این نوع از اتوکلاوها نیز کارکرد راحتی دارند و البته ارزان تر نیز هستند.
6. اکسسوری ها و تجهیزات دستگاه (Accessories)
در هنگام خرید حتما اکسسوری های موجود در اتوکلاو را بررسی کنید. سینی ابزار و فضای مناسب برای جای دادن سایر ابزار را با دقت چک کنید. در نظر داشته باشید که باید بین هر اینسترومنت یا تجهیزاتی که درون اتوکلاو قرار می دهیم، فضای مناسب وجود داشته باشد. این سینی ها و محفظه ها قابل تعویض بوده و در صورت بروز مشکل می توانید آن ها را جایگزین کنید.
7. قیمت (Cost)
زمانی که پای استریلیزاسیون در میان باشد، شاید قیمت آخرین چیزی باشد که باید به آن اهمیت داده شود. زیرا هیچ چیز از استریل کردن درست ابزار مهم تر نیست. اما باید برای هرچیزی بهای منصفانه آن را پرداخت کرد. باید حتما از فروشنده چند سوال مهم بپرسید. آیا هزینه نصب دارد؟ آیا این قیمت، همراه با اکسسوری های اضافه است؟ و حتما در مورد هزینه خدمات پس از فروش و سرویس دستگاه نیز از فروشنده اطلاعات بگیرید. طبیعی است که اتوکلاوهای کوچک تر، هزینه کم تری دارند. شما باید پیش از خرید حتما در مورد میزان استفاده و فضای مطب یا کلینیک خود مطمئن شده باشید.
8. سیکل های استاندارد و متنوع برای استریلیزاسیون (Sterilization logs)
ابزار و وسایل مختلف، دارای سیکل استریلیزاسیون متفاوتی هستند. به همین دلیل برخوردار بودن دستگاه از سیکل های متنوع، یک ویژگی و امتیاز مثبت می باشد. براساس استاندارد EN 13060، اتوکلاو دندانپزشکی باید توانایی ارائه دادن سیکل های کلاس B و کلاس S برای ضدعفونی کردن انواع بارها در دماهای 121 و 134 و سیکل های کنترل صحت عملکرد اتوکلاو را داشته باشد. مدت زمان چرخه استریلیزاسیون بستگی به کیفیت و قدرت دستگاه و سیستم بخار آن دارد. به طوری که یکی از اصلی ترین تفاوت سیکل های اتوکلاو، تفاوت در سرعت ایجاد بخار می باشد.
9. جنس چمبر یا محفظه (Chamber Material)
مقاومت جنس چمبر در برابر ترکیب با سایر عناصر نکته بسیار مهمی است. مثلا چمبر از جنس آلومینیوم به مرور زمان با جیوه موجود در آمالگام واکنش می دهد و یا چمبر از جنس مس، با گوگرد موجود در مواد ضدعفونی کننده واکنش می دهد. ایده آل ترین جنس چمبر استیل ضدزنگ (Stainless) می باشد و باید اتصال بین قطعات با بالاترین کیفیت جوشکاری انجام شود. در بسیاری از اتوکلاوهای با قیمت پایین بی کیفیت بودن جوشکاری چمبر به وضوح قابل مشاهده است.
10. مانیتورینگ (Monitoring)
مانیتورینگ فشار، دما، کیفیت آب و بخار ثابت، یکی از پارامترهای مهم در سیستم های ایمنی اتوکلاو هستند. به منظور کنترل عملکرد دستگاه، بهتر است دستگاه توانایی ثبت و ذخیره سازی اطلاعات از طریق پرینتر و یا حافظه داخلی و خارجی را داشته باشد.
منبع: مقاله Ten Steps in Choosing Your Next Autoclave وب سایت tuttnauer نوشته دکتر فیونا کالینز (Fiona Collins) ر تاریخ 8 دسامبر 2020
اصول نگهداری و تمیز کردن اتوکلاو
ابتدا باید به این سوال پاسخ دهیم که اصلا چرا باید اتوکلاو را تمیز کنیم؟ به 3 دلیل:
- این کار باعث می شود تا طول عمر اتوکلاو افزایش پیدا کند.
- نیازی به تعویض قطعه های اتوکلاو نخواهیم داشت.
- از همه مهم تر این که تا حد زیادی از استریل شدن ابزارمان مطمئن خواهیم بود.
مواد تمیزکننده اتوکلاو به دو صورت مایع و پودر در بازار موجود هستند. تنها کاری که لازم است انجام دهید این است که مقدار مشخص شده از پودر یا مایع را درون محفظه اتوکلاو بریزیم و دوره کاری آن را بدون قرار دادن ابزاری در آن روشن کنیم.
اتوکلاوهای بخار لازم است که پس از هر 25 تا 30 دوره کاری تمیز شوند. برای اتوکلاوهایی که زیاد استفاده نمی شوند، این کار را هر 30 روز یکبار انجام دهید بهتر است. اتوکلاوهای پلاسما نیز مانند دستورالعمل کارخانه سازنده، نیاز به رسیدگی هفتگی دارند.
منبع: مقاله Autoclave Technician Shares Everything You Need to Know About Autoclaves وب سایت news-medical
کلام آخر
در انتخاب درست اتوکلاو باید چندین نکته اساسی را مدنظر داشته باشید مانند فضای مطب یا کلینیک، تعداد اینسترومنت های روزانه، نوع ابزار، نحوه کار دستگاه و ... . اما به طور کلی برای یک مطب کوچک و یا متوسط، انتخاب اتوکلاو با ظرفیت متوسط ایده آل می باشد. در این جور مواقع داشتن 2 اتوکلاو با ظرفیت های مختلف می تواند حداکثر کارایی را داشته باشد. چرا؟ به دو دلیل. اول این که داشتن دو اتوکلاو کوچکتر، راحت تر از یک اتوکلاو بزرگ است و می توان دو سیکل استریلیزاسیون را بطور همزمان اجرا کرد. و دوم از مزیت های داشتن دو اتوکلاو در مطب و یا کلینیک دندانپزشکی، عدم نیاز به تعطیل کردن بخش و امکان استفاده از اتوکلاو دوم در هنگام خرابی اتوکلاو اول است. در آخر به یاد داشته باشید وقتی صحبت از اتوکلاو می شود، همیشه یک اتوکلاو نمی تواند تمام نیازهای شما را برطرف کند. ولی با انتخاب دقیق تر آن می توانید پاسخگوی بیش تر آن ها باشید. ممنون که تا پایان مقاله با ما بودید. برای مطالعه مقالات بیش تر و اطلاع از اخبار روز دندانپزشکی با "آکادمی یونیت" همراه باشید.