کورت دندانپزشکی چیست و انواع آن کدامند؟
مطالعات نشان می دهند که روت پلنینگ یا جرم گیری برای بیماران مبتلا به پریودنتیت مزمن بسیار مفید است. این بیماری در آمریکا 47.2% از بزرگسالان بالای 30 سال را تحت تأثیر قرار داده است. در دندانپزشکی برای جرم گیری یا پلنینگ ریشه (Root Planing) ابزارهای متنوع زیادی مانند چیزل، اسکیلر و کورت وجود دارند. برای بررسی انواع کورت ها ابتدا باید بدانیم که کورت (Curette) چیست و در دندانپزشکی چه کاربردهایی دارد.
کورت دندانپزشکی چیست؟
کورت در لغت به معنای ابزاری قاشق مانند جهت تراشیدن بافت ها یا بافت برداری است. به طور معمول از کورت ها در دندانپزشکی برای برگرداندن سلامت دهان و دندان بیمار استفاده می شود. یكی از راه های دستیابی به این هدف، كاهش چالش های باكتریایی برای بیمار است. بنابراین؛ پایه ای ترین کار برای بازیابی سلامت دهان و دندان، از بین بردن عمقی جرم ها و باکتری های نزدیک به ریشه است. در دندانپزشکی این فرایند با برداشتن یا بریدن بافت لثه و زیر دندان توسط کورت صورت می گیرد. این اینسترومنت قاشق مانند با لبه هایی تیز یکی از ابزارهای دستی دندانپزشکی است که کار را برای پزشک تسهیل کرده است. انتهای کورت ها حالت گود یا قلاب مانند و تو خالی دارد و از جنس استیل ضدزنگ ساخته می شوند.
انواع کورت پریودنتال
کورت های پریودنتال در دو نوع یونیورسال (جهانی) و گریسی موجود هستند. همان طور که گفتیم استفاده از این اینسترومنت برای حفظ سلامت دهان و دندان بیمار بسیار مهم و حیاتی است. هر دو نوع کورت وظیفه حذف پلاک زیر لثه را دارند ولی ما در این مقاله قصد داریم تا تفاوت آن ها را بررسی کنیم.
کورت یونیورسال (Universal Curette)
این نوع از کورت دارای 2 سری است و برای از بین بردن رسوبات دندانی کوچک یا متوسط استفاده می شود. کاربرد اصلی این اینسترومنت اندازه گیری و زدودن باقی مانده جرم از ریشه است. قسمت فعال نوک این ابزار با زاویه 90 درجه و گردی پشت آن با مقطع نیم دایره ای باعث شده است که کورت ها با طول ساقه، طراحی، اندازه تیغه یا حتی کاربرد متفاوت باز هم برای استفاده در تمام نقاط دهان و دندان مناسب باشند. به همین دلیل به آن ها کورت های جهانی یا یونیورسال می گویند. کورت یونیورسال دارای 2 لبه برش است و تیغه آن فقط قابلیت خم شدن به سمت بالا را دارد.
انواع کورت یونیورسال
- 5/6 Barnhart: این مدل کورت دارای ساق کوتاه و انعطاف پذیری کم است.
- 13/14 Columbia: مدل کلمبیا با شماره 13/14 نیز ساق کوتاه و انعطاف پذیری نسبتا کمی دارد.
- 7/8 Youngt good: آخرین مدل از کورت های ساق کوتاه با انعطاف پذیری کم، شماره 7/8 است.
- از این 3 مدل کورت بهتر است برای پلنینگ ریشه یا Root Planing و همچنین مقیاس گذاری نواحی مختلف دهان استفاده شود.
- Barnhart 1/2: شماره 1/2 کورت بارنهارت نسبت به مدل قبلی خود دارای ساق بلندتری است و انعطاف پذیری بیش تری دارد.
- Columbia 2R/2L و Columbia 4R/4L: این کورت کلمبیا از مدل قبلی خود منعطف تر بوده و سری بلندتری دارد.
- 144 Queen of heart: این کورت دارای سری فعال بلندتری نسبت به مدل های قبلی است. این قابلیت این کورت را برای کار بر روی زوایایی از دندان که دسترسی به آن ها دشوارتر است و همچنین خط لثه مناسب می کند.
- 10/11 لوما لیندا (Loma linda): این نوع کورت دارای 2 سری برش با انتهای گرد است و تقریبا برای تمام نواحی دندان قابل استفاده است.
از بین تمام کورت های نام برده شده کورت Columbia 4R/4L ،Columbia 13/14 ،Younger-Good 7-8 و Columbia 2R/2L بیش ترین کاربرد را دارند.
نحوه کار با کورت یونیورسال
پس از انتخاب کورت مناسب با توجه به نوع درمان، باید بدانیم که این ابزار توسط 2 انگشت اشاره و شست کنترل می شود. سپس باید زاویه درست وارد کردن فشار کورت را پیدا کنیم. همان طور که گفتیم کار باید با زاویه 70-80 درجه از سطح دندان صورت بگیرد و قسمت تحتانی میله باید کمی به سمت سطح دندان کج شود تا به زاویه صحیح برسد. نوع ضربه و حرکت مورداستفاده بسته به سطح دندان موردنظر ممکن است متفاوت باشد. حرکت ها و ضربه های عمودی در نواحی قدامی (جلویی) دهان و روی سطوح دیستال و دندان های خلفی استفاده می شوند. برای زبانه دندان های خلفی از حرکات مورب و هنگام کار بر روی خطوط لثه ضربات فقط به نواحی جرم گرفته محدود خواهد شد.
برای آشنایی بیش تر با سطوح مختلف دندانی می توانید به مقاله "آشنایی با آناتومی دندان؛ انواع، تعداد و مشکلات شایع" مراجعه کنید.
منبع: مقاله Complete Guide: Periodontics Instruments and their Uses وب سایت dentaltix در تاریخ 3 فوریه 2022
کورت گریسی (Gracey Curette)
این دسته از ابزار با توجه به نوع ساخت فقط برای استفاده در برخی نقاط دندان قابل استفاده هستند. این نوع کورت برخلاف نوع یونیورسال فقط یک لبه برش دارد که با زاویه 60 تا 70 درجه کار می کند و فقط برای استفاده بر روی سطوح دندان ها مناسب است. در کورت های گریسی، لبه برش به سمت بالا و لترال خم شده است. این اینسترومنت شامل دو دسته گریسی های 1 سر و 2 سر می شوند. از کورت های گریسی دو سر معمولا برای فک بالا و پایین استفاده می شود.
انواع کورت گریسی
مدل های مختلف این کورت برخلاف کورت یونیورسال با شماره های به خصوص شناسایی می شوند. تیغه ها در هر دو طرف جفت می شوند و با شماره از روی دستگیره مشخص می شوند. هر ابزار یک عدد زوج و فرد دارد که مدل تیغه هر دو طرف را مشخص می کند.
- گریسی 1/2 و 3/4: مناسب ترین نوع کورت برای استفاده در دندان های جلویی (قدامی)
- گریسی 5/6: مناسب برای دندان های پرمولر و قدامی
- گریسی 7/8 و 9/10: جهت استفاده در دندان های عقبی (پشت و جلوی دندان)
- گریسی 11/12: مناسب سطوح مزیال دندان های عقب
- گریسی 13/14: مناسب سطوح دیستال دندان های عقب
- گریسی 15/16: نوع تغییریافته گریسی 11/12 برای سطح مزیال دندان های عقب
- گریسی 17/18: نوع تغییریافته 13/14 با 3 میلی متر افزایش طول و زاویه بیش تر سری
به عنوان یک دندانپزشک لزومی ندارد که تمام کورت های گریسی نام برده شده را در مطب داشته باشید. وجود کورت های Gracey 1-2 ،Gracey 7-8 ،Gracey 11-12 ،Gracey 13-14 کافی خواهد بود.
نحوه کار با کورت گریسی
در هنگام کار با کورت های گریسی، مهم ترین نکته این است که انتهای میله کورت باید موازی با سطح دندانی باشد که روی آن کار می شود.
منبع: مقاله Periodontal Curettes – Types, Uses Differences and Numbering وب سایت juniordentist
کورت و اسکیلر چه تفاوتی دارند؟
اولین تفاوت این دو ابزار به شکل سطح مقطع تیغه آن ها برمی گردد. اسکیلرها دارای تیغه مثلثی شکل و تیز هستند اما در کورت ها سر تیغه دایره ای است. همین موضوع باعث می شود تا بتوان از کورت ها برای برداشتن جرم های بین دندانی، بدون وارد کردن کم ترین آسیبی به بافت لثه، استفاده کرد. تفاوت بعدی در اندازه آن ها است. کورت ها اغلب کوچک تر و خوش دست تر از اسکیلرها هستند. این قابلیت نیز باعث شده تا نظر دندانپزشکان بیش تری به این ابزار جلب شود.
نقاط ضعف و قوت کورت های دندانپزشکی
از مهم ترین نقاط قوت کورت ها این است كه در مقایسه با اسكیلرهای داسی ، ظریف تر هستند و می توانند در اطراف دندان حرکت کرده و به راحتی به کانال های عمیق دندان دسترسی داشته باشند. اما همین ویژگی گاهی می تواند تبدیل به نقطه ضعف شود و ظرافت تیغه این ابزار باعث شکنندگی و طول عمر کوتاه آن باشد که احتمال شکستگی در آن را زیاد می کند.
چگونه تیغه کورت را تیز کنیم؟
کورت ها نیز مانند سایر اینسترومنت ها پس از چندین بار استفاده کند می شوند و دیگر کارایی سابق را نخواهند داشت. امروزه با توجه شرایط اقتصادی کشور بهتر است تا حد امکان ابزار را تعمیر و نوسازی کنیم. برای بازگرداندن کارایی کورت ها می توان از انواع سنگ مصنوعی مانند سرامیک و آلومینیوم اکساید یا طبیعی مانند آرکانزاس برای تیز نمودن و پرداخت اینسترومنت های دندانپزشکی استفاده کرد.
یک پیشنهاد
يکی از دغدغه های مراجعه کنندگان به مطب های دندانپزشکی انتقال بیماری است که می تواند عواقب جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. تمیز کردن، ضدعفونی کردن و استریلیزاسیون ابزار دندانپزشکی از جمله کورت ها برای جلوگیری از انتقال بیماری امری مهم و ضروری است که باید بسیار جدی گرفته شود و به سادگی نیز انجام نمی پذیرد. آموزش استریل کردن ابزار دندانپزشکی یکی از موضوعاتی است که ما در مجله یونیت به طور کامل به آن پرداخته ایم. برای مطالعه این مقاله اینجا کلیک کنید.