17 کاربرد دستگاه لیزر دندانپزشکی که نمی دانستید
بیایید مقاله را با تعریف کوتاهی از دستگاه لیزر آغاز کنیم. لیزر (Laser) در واقع مخفف شده light amplification by the stimulated emission of radiation به معنی تقویت نور به روش گسیل القایی تابش می باشد. دستگاه لیزر در واقع دستگاه بسیار کوچکی است که نور یا انرژی را از یک منبع خارجی دریافت کرده و با چندین برابر قدرت از خود خارج می کند. این نور خارج شده شکل خطی دارد که از آن به عنوان نور لیزر یاد می کنیم. قدرت این اشعه به حدی زیاد است که می توانیم از آن برای مصارف پزشکی و دندانپزشکی نیز استفاده کنیم.
دستگاه لیزر دندان پزشکی
دسته ای از دستگاه های لیزر با طراحی خاص و اشعه تنظیم شده صرفا جهت استفاده در دندانپزشکی ساخته شده اند که به آن ها دستگاه لیزر دندان پزشکی می گوییم. این دستگاه لیزر کاملا ایمن و بی خطر هستند و کاربردهای متنوعی در دندانپزشکی دارند که شاید تا به امروز با هیچکدام از آن ها آشنایی نداشتید. در این مقاله قصد داریم 17 کاربرد دستگاه لیزر در دندانپزشکی را برایتان شرح دهیم و بگوییم که چرا شما نیز به این دستگاه در مطب خود نیاز دارید.
کاربرد دستگاه لیزر دندانپزشکی
به طور کلی از لیزر می توان برای انجام کار در دو ناحیه بافت نرم و بافت سخت استفاده کرد. بافت نرم به تمام قسمت های دهان از جمله لثه گفته می شود که در آن جسم سختی مانند بافت دندان در آن دیده نمی شود. در لیزرهای بافت سخت، پرتوهای نوری نیز تنها بر روی بافت‌های سختی همچون مینای دندان تاثیر می‌گذارند. حال نوبت به آشنایی با کاربردهای لیزر دندانپزشکی در درمان هر یک از این بخش ها می رسد.
تشخیص زودهنگام بیماری های دندان
یکی از آشنا ترین و پرتکرار ترین کاربردهای دستگاه لیزر برای تمام دندانپزشکان، عکس برداری با استفاده از اسکنرهای داخل دهانی است. پایه و اساس کار این اسکنرها همان لیزر است که کمک می کند تا تصاویر سه بعدی به دست آمده از ساختارهای دهان و دندان را برای تجزیه و تحلیل نتایج بالینی در درمان‌های دندانپزشکی از جمله ارتودنسی و جراحی فک در اختیار شما قرار گیرد. همچنین لیزر دندان، قادر است مشکلات مختلف دندانی شامل پوسیدگی دندان‌ها را از طریق تغییرات نوری و تغییرات سطح دندانی تشخیص داده و به درمان به موقع آن‌ها کمک کند که جلوتر به آن خواهیم پرداخت.
درمان حساسیت های شدید دندان
زمانی که بخشی از مینای دندان دچار فرسایش و تحلیل شود، دندان دچار حساسیت های شدیدی می شود. عاج، زیر مینا قرار دارد و حاوی تعداد زیادی کانال باریک به نام توبول است. برخورد هوای سرد و گرم یا مواد غذایی با دماهای مختلف به این توبول‌ها، باعث حساسیت دندان مخصوصاً در ناحیه طوق یا گردن دندان می‌شود که بسیار آزاردهنده است. در این مرحله لیزر دندانپزشکی وارد عمل می شود. ثابت شده است که لیزر دندانپزشکی اربیوم با بازسازی مینا و رفع حساسیت عاج دندان تا حد زیادی حساسیت های دندانی را درمان می کند.
تسهیل فرایند اچینگ (Etching)
قطعا با فرایندی به نام اچینگ آشنایی کافی دارید. در عمل هایی مانند ترمیم با کامپوزیت و باندینگ دندان برای آن که سطح صیقلی دندان آمادگی پذیرش بهتر این مواد ترمیمی را داشته باشد، نیاز است که کمی دچار تخلخل و زبری شود. این کار معمولا با ماده ای به نام اسید اچانت انجام می شود. اما همین کار را به صورت موثرتر، لیزر دندانپزشکی نیز انجام می دهد که نه تنها آسیب کمتری به سطح مینا می‌رساند و تاثیر فرآیند اچینگ را بیشتر می‌کند، بلکه نیاز به مراقبت های ویژه از چشم و لثه بیمار نیز وجود ندارد و فرایند اچانت با کمترین ریسک و آسیب انجام خواهد شد.
تسهیل عمل پر کردن دندان ها
برای پر کردن دندان در سطوح مختلف با مواد فیلر، نیاز داریم که اول تمام پوسیدگی ها و پلاک های دندانی اطراف آن را بر طرف کنیم. به طور سنتی این کار توسط خود دندانپزشک و با اینسترومنت های دستی مانند کورت (Curette) و اسکیلر (Scaler) انجام می شود. در این جا باز هم لیزر برای ساده سازی این فرایند به کمک ما خواهد آمد. لیزر دندانپزشکی قادر است تا با کمترین زحمت و صرف زمان و انرژی تمام پوسیدگی های دندان را به طور ایمن و کم خطری رفع کند. رایج‌ترین لیزر دندانپزشکی برای کمک به فرآیند ترمیم و پر کردن دندان، لیزر اربیوم-یاقوت است.
تسهیل فرایند روت کانال تراپی یا درمان کانال ریشه
فرایند روت کانال تراپی یا همان عصب کشی به فرایند حذف عفونت های داخل پالپ دندان و پر کردن آن با مواد فیلری مانند گوتا پرکا گفته می شود. تعجب نکنید اگر بگوییم که لیزر می تواند این فرایند طاقت فرسای حذف عفونت از درون کانال ریشه را برایتان چند برابر ساده تر کند. در حقیقت، اینجا با کاربرد لیزر در دندانپزشکی اندو (ریشه درمانی) رو برو هستیم که در مجموع به دسترسی، برداشتن عفونت و پالپ آلوده، شکل دادن به کانال و پر کردن دندان عصب کشی شده کمک می‌کند. این کار نه تنها در زمان و انرژی مصرفی شما صرفه جویی می کند، بلکه یکی از کابوس های بیمار به نام عصب کشی را به مراتب ساده تر می کند.
از بین بردن لکه های سفید دندان بعد از ارتودنسی
یکی از عواملی که باعث می شود بیماران از فرایند طولانی و طاقت فرسای ارتودنسی دوری کنند و کارهایی مانند کامپوزیت و لمینیت را برای خود انتخاب کنند، لکه های سفیدی هستند که پس از اتمام ارتودنسی بر روی دندان ها باقی می مانند. این وضعیت نتیجه دمینرالیزاسیون دندان (برداشته شدن مواد معدنی از مینای دندان) است و یکی از کاربردهای لیزر در دندانپزشکی و مشخصا ارتودنسی، کمک به برطرف شدن این لکه‌های سفید با معکوس کردن دمینرالیزاسیون است.
پیشگیری از بروز پوسیدگی در دندان
شاید بتوان گفت که بیش تر مشکلاتی که ممکن است برای دندان ایجاد شود، از یک پوسیدگی ساده نشات گرفته می شود. حال اگر بتوان از همان ابتدا از ایجاد این پوسیدگی جلوگیری کرد می گویید؟ لیزرهای بافت سختی مانند لیزر آرگون به دلیل توانایی فوق‌العاده ای که در تغییر خواص سطحی عاج و مینای دندان دارند، دندان‌ها را در برابر پوسیدگی مصون نگاه می دارند یا دست کم احتمال پوسیدگی را کاهش می دهند. بنابراین در ترمیم هایی که با کمک لیزر دندان انجام می شود، احتمال پوسیدگی دندان ها نیز به مراتب کاهش می یابد.
اکسپوز دندان های نهفته و نیمه نهفته
افراد بسیاری به دلایل مختلفی مانند ازدحام دندانی، کوچک بودن فک و یا مشکلات دیگر دارای دندان نهفته و یا نیمه نهفته هستند. این دندان ها بلافاصله پس از تشخیص باید از داخل لثه خارج شوند تا باقی دندان ها را نیز دچار مشکل و جا به جایی نکنند. این کار معمولا به دلیل همراه بودن با تراشیدن استخوان، خونریزی و درد زیادی دارد. لیزر دندانپزشکی می تواند این کار را بدون درد و با کمترین میزان خونریزی انجام دهد و به راحتی دندان نهفته را آشکار اکسپوز کند.
تسهیل ترمیم کلاس V دندان
پوسیدگی‌هایی که در بخش طوق یا گردن دندان قرار گرفته اند همان پوسیدگی های کلاس (V) یا 5 هستند و معمولا ترمیم آن‌ها کمی چالش برانگیزتر از ترمیم پوسیدگی های دیگر است. یکی از کاربردهای لیزر در دندانپزشکی کمک به تسهیل فرآیند ترمیم پوسیدگی‌های کلاس V است. به این شکل که دندانپزشک بخشی از بافت لثه که روی پوسیدگی کلاس 5 را گرفته برش می دهد تا دید و فضای بیشتر و بهتری جهت ترمیم دندان آسیب دیده و پوسیده ایجاد شود. لیزر دندانپزشکی در ترمیم کلاس 5 کار را بدون کوچک ترین درد و خونریزی ای انجام می دهد.
کاهش دادن تجمعات باکتریایی در دهان
کمک به کاهش تجمعات باکتریایی پریودنتال یک کاربرد لیزر در دندانپزشکی عمومی و پریو است. معمولا قبل یا بعد از فرآیند جرمگیری دندان برای از بین بردن باکتری های زیر خط لثه که عامل بیماری لثه هستند، به این ناحیه پرتو لیزر تابانده می شود. تاباندن پرتو لیزر به خط زیر لثه، احتمال ایجاد بیماری مجدد لثه را به شدت کاهش می‌دهد و به اتصال سالم و قوی تر بافت لثه نیز کمک می‌کند.
از بین بردن ضایعات موجود در بافت نرم
آفت های دهان که معمولا به رنگ سفید یا زرد هستند به طور خود به خود از بین و یا با روش های ساده ای مانند شستشو دادن دهان از بین می روند. اما گاهی این آفت ها مسئله ساده و گذرایی نیستند و نیاز به درمان و پیگیری های جدی تری دارند. این آفت ها معمولا زود به زود و یا برای مدت طولانی ای در دهان ظاهر می شوند و حس بدی مانند سوزش و درد را در بیمار ایجاد می کنند. برای درمان دائمی آفت های دهانی از لیزر دندانپزشکی استفاده می شود. می‌توانید با کمک کاربرد لیزر در دندانپزشکی، آفت‌ها را مدیریت و تا حدی درمان کنید. به این شکل که با کمک پرتوهای کم توان لیزر بافت نرم آن‌ها را بردارید.
کوتاه کردن دوره نقاهت جراحی ایمپلنت
جراحی ایمپلنت یکی از اصلی ترین روش های جایگزینی دندان از دست رفته بیمار است. برای این کار نیاز است که ابتدا استخوان فک شکافته شده، فیکسچر در آن قرار داده شود و سپس مدت زمانی را تا پذیرش این ابزار توسط بدن صبر کنیم. در این فاصله ممکن است مشکلات متعددی برای بیماران ایجاد شود. از طرفی تا مدتی پس از کاشت کامل ایمپلنت ممکن است بیمار دچار ضایعات دهانی و یا مشکلات دیگری شود. لیزر دندانپزشکی با حذف ضایعات و اتصال بهتر لثه به ایمپلنت دوره نقاهت را به طرز چشمگیری کاهش داده و کمک می کند افراد سلامتی خود را سریع تر به دست بیاورند.
انجام لیفت لثه با لیزر
برخی از مراجعان به مطب شما ممکن است با تورم بافت لثه مواجه باشند. تورم لثه در آن‌ها به گونه‌ای است که لثه به میزان زیاد و بیش از حدی دندان‌ها را پوشانده است. این مورد علاوه بر کاهش زیبایی لبخند در این بیماران، معمولاً نصب براکت‌های ارتودنسی برایشان را سخت می کند. زیرا بافت اضافی لثه، اجازه نصب براکت‌ها در موقعیت مناسب را به شما نمی‌دهد. در این موقعیت برای نصب براکت‌ها و بازگرداندن زیبایی خط لبخند، بافت اضافی لثه باید برداشته شود. به عمل برداشتن بافت اضافی لثه در اصطلاح دندانپزشکی ژنژیوکتومی، لیفت لثه یا افزایش طول تاج گفته می شود که با استفاده از لیزر دندانپزشکی می توان به راحتی و با کمترین درد این کار را انجام داد.
رفع سیاهی لثه
برخی از افراد به دلایل مختلفی ممکن است لثه ای تیره رنگ داشته باشند. این مورد می تواند به دلیل ژنتیک، مصرف برخی از دارو ها و یا وضعیت به خصوصی به نام خالکوبی آمالگام ایجاد شده باشد. تیرگی لثه ها معمولا مشکلات جدی ای را برای بیمار در پی ندارند و اکثر افراد به دلایل زیبایی به دنبال رفع این تیرگی هستند. تا سال ها قبل درمانی برای این موضوع وجود نداشت اما با ظهور لیزر دندانپزشکی، امکان اصلاح رنگ لثه نیز در اختیار افراد قرار گرفته است.
بلیچینگ دندان
یکی دیگر از کاربردهای آشنا و پرطرفدار لیزر در دندانپزشکی، انجام بلیچینگ یا فرایند سفید کردن دندان هاست. در مقاله "مقایسه روش های بلیچینگ" به توضیح کامل انواع روش های سفید کردن دندان پرداخته ایم که استفاده از لیزر تنها یکی از آن ها و شاید موثر ترین آن ها باشد. طی این فرآیند، پس از آنکه دندان‌ها را ایزوله کردند و از ایمنی بافت لثه مطمئن شدند، ژلی حاوی هیدروژن پراکسید یا کارباماید پراکسید (با غلظت نسبتا بالا) را روی دندان‌ها قرار می‌دهند. این ژل به خودی خود دندان‌ها را سفید نمی‌کند و باید توسط یک عامل خارجی (مثل نور) فعال شود تا خاصیت سفید کنندگی پیدا کند. به طور معمول از دستگاه لایت کیور برای فعال کردن عوامل سفید کننده در ژل استفاده می‌شود. اما اگر از لیزر بافت نرم (یا لیزر دیود) نیز برای اینکار استفاده شود، اصطلاحا گفته می‌شود که بلیچینگ با لیزر انجام شده است. بلیچینگ با لیزر دیود از جمله مهم‌ترین کاربردهای لیزر در دندانپزشکی است که استفاده از آن رو به افزایش است.
فرنکتومی
برای آشنایی با کاربرد لیزر در فرایند فرنکتومی دندان نیاز است که ابتدا کمی با این عمل دندانپزشکی آشنا شویم. به طور کلی فرایند حذف فرنوم های دندان را فرنکتومی می گویند. فرنوم های بافت های نرمی در داخل دهان هستند که وظیفه آن ها محدود کردن حرکت دهان و دندان است. گاهی این فرنوم ها به دلایلی از اندازه استاندارد بزرگ تر و حجیم تر هستند که می توانند باعث مشکلاتی از جمله به هم ریختگی دندان ها و یا دیاستما (فاصله بین دندانی) شوند. در این مرحله باید فرنوم ها با استفاده از ابزار به خصوصی طی یک جراحی کوتاه حذف و برداشته شوند. امروزه به جای تیغ جراحی می توان از لیزر دندانپزشکی استفاده کرد.
تسریع فرایند ارتودنسی
ارتودنسی از طولانی ترین فرایندهای درمانی در دندانپزشکی است که بسیاری از بیماران برخلاف نیاز شدیدی که به آن دارند، از انجامش سر باز می زنند. لیزر دندانپزشکی در این فرایند به طور مستقیم دخالت نمی کند و باعث حرکت دندان ها نمی شود. بلکه تنها می تواند باعث افزایش سرعت ارتودنسی و صاف شدن دندان ها شود.
کاربردهای لیزر در دندانپزشکی برای همگان آشکار نیست و بسیاری از دندانپزشکان از فواید این دستگاه برای کار خود آگاهی کافی را ندارند. اما برای آن که بدانید چه قدر این دستگاه در مطب شما لازم و حیاتی است، توجه شما را تنها به چند مورد از مزایای آن جذب می کنیم.
مزایای استفاده از لیزر در دندانپزشکی
به طور کلی تمامی فرآیندهای دندانپزشکی با لیزر با حداقل تهاجم انجام می شود و برخلاف روش‌های مرسوم دندانپزشکی، پرتوهای لیزری که در فرآیندهای دندانپزشکی استفاده می‌شود هیچ آسیبی به دندان، لثه و سایر بافت‌های داخل دهان نمی رسانند. علاوه بر آن در این روش هیچ گونه خونریزی و آثاری از بخیه وجود ندارد. از دیگر مزایای استفاده از لیزر در دندانپزشکی می توان به کاهش دوره نقاهت درمان های دندانپزشکی اشاره کرد. در کنار آن تورم، ناراحتی و درد کمتری در درمان‌های لیزر برای بیمار وجود دارد و شاید همین موضوع امکان ابتلاء به عفونت دندان و لثه را به شدت کاهش می دهد. در کل می توانیم بگوییم که کاربرد لیزر در دندانپزشکی برای افرادی که ترس و اضطراب دندانپزشکی دارند موجب آرامش و درمان بهتر آن ها خواهد شد.
سخن پایانی
در این مقاله به بررسی اغلب کاربردهای لیزر در دندانپزشکی پرداختیم و احتمالا از این به بعد زمانی که جایی نامی از لیزر دندان، ارتودنسی با لیزر، اصلاح لبخند لثه ای با لیزر، بلیچینگ با لیزر، پر کردن دندان با لیزر و از این دست اصطلاحات به گوشتان خورد، به طور دقیق متوجه خواهید شد که منظور چیست. امروزه به دلیل عدم آشنایی و یا آشنایی سطحی افراد با دستگاه لیزر و کاربردهای آن، آن طور که باید از این دستگاه در مطب ها استفاده نمی شود. اما در صورتی که با این دستگاه بی نظیر آشنایی کامل پیدا کنید، لحظه ای برای خرید آن تعلل نخواهید کرد.
ما در یونیت تلاش کرده ایم تا با گرد هم آوردن انواع تجهیزات و وسایل به روز دندانپزشکی و قرار دادن اطلاعات دقیق و جامع خرید هر یک از آن ها، شما را در فرایند انتخاب و خرید محصولات دندانپزشکی راهنمایی کنیم و آن ها را با بهترین کیفیت و در سریع ترین زمان ممکن به دست شما برسانیم. ممنون که با ما همراه بودید.