هندپیس (Handpiece) به ابزارهای ماشینی و مکانیکی گفته می شود که اغلب با ترکیب شلنگ های مخصوص به یونیت دندانپزشکی نصب شده و نیروی فشار هوا کار می کند. از هندپیس دندانپزشکی با توجه به نوع آن در کارهای مختلفی استفاده می شود. تنوع زیاد هندپیس ها در بازار امروز باعث شده تا انتخاب و خرید هندپیس دندانپزشکی به یکی از کارهای چالش برانگیز تبدیل شود.
هندپیس ها انواع مختلفی دارند که هرکدام کاربردهای به خصوص خود را دارند و در ادامه به معرفی آن ها خواهیم پرداخت. اما به طورکلی می توان گفت که کاربرد هندپیس در دندانپزشکی شامل مواردی مانند پولیش و پرداخت دندان، حذف لایه های ترمیمی، حفاری در دندان و ... است.
همان طور که گفتیم هندپیس دندانپزشکی را می توان به دسته های زیادی تقسیم کرد که از مهم ترین و کلی ترین آن ها توربین دندانپزشکی و آنگل دندانپزشکی هستند. برای این که بتوانیم شما را به سمت خرید بهترین هندپیس دندانپزشکی هدایت کنیم، نیاز است که ابتدا یک آشنایی مختصر با انواع آن ها داشته باشید.
توربین دندانپزشکی از هوای فشرده کمپرسور که به یونیت وصل شده است استفاده می کند و با سرعت زیاد (تا 450,000 دور در دقیقه) و گشتاور کم، شروع به چرخاندن فرز سر توربین می کند. کاربرد توربین در دندانپزشکی به دلیل سرعت بسیار بالا بیش تر برای ترمیم های سطحی بوده و از آن ها برای تراش دادن لایه رویی ترمیم ها استفاده می شود.
توربین دندانپزشکی را از نظر نحوه نصب فرز بر روی آن ها می توان به دو دسته توربین پوش باتن (Push button) و آچاری تقسیم کرد. امروزه اغلب توربین ها در دندانپزشکی از نوع پوش باتن هستند. برای این که بتوان فرزهای دندانپزشکی در توربین جایگذاری و یا خارج کرد نیاز است که دکمه روی توربین فشار داده شود. به همین جهت به آن ها توربین پوش باتن دندانپزشکی می گویند.
برای خرید بهترین توربین دندانپزشکی برای خود لازم است که به نکاتی توجه کنید. این نکات می توانند شامل قیمت، جنس بدنه، میزان تولید صدا توربین، نوع اتصال و ... باشند که هر یک از آن ها تاثیر زیادی در کیفیت و عمر مفید توربین دندانپزشکی می گذارند. از آن جایی که توربین جزو مواد مصرفی دندانپزشکی محسوب نمی شود و نمی توان آن را مدام تعویض کرد باید در خرید آن دقت کنید تا با مناسب ترین هزینه، بهترین توربین دندانپزشکی را برای خود تهیه کنید.
توربین دندانپزشکی را می توان از نظر نحوه اتصال به یونیت دندانپزشکی نیز به دو دسته توربین دو سوراخه و توربین چهار سوراخه تقسیم کرد. بنابراین یکی از مهم ترین نکاتی که هنگام خرید توربین باید به آن توجه کنید همین موضوع است. به طور مثال اگر نوع اتصال یونیت شما دو سوراخه باشد باید از توربین دو سوراخه و اگر چهارسوراخه باشد باید از توربین چهارسوراخه استفاده کنید. توجه کنید که در صورتی که تعداد سوراخ های توربین دندانپزشکی شما با شلنگ یونیت تطابق نداشته باشند می توانید از کوپلینگ تبدیل 4 به 2 یا 2 به 4 و ... که به شلنگ یونیت متصل می شود استفاده کنید.
از دیگر نکاتی که باید پیش از خرید توربین دندانپزشکی به آن توجه شود بلبرینگ توربین است. بلبرینگ در توربین همان چیزی است که سرعت فوق العاده بالای آن را تامین می کند. توربین دندانپزشکی معمولا دارای دو بلبرینگ در دو طرف پروانه خود است. بلبرینگ ها در توربین شرکت های مختلف انواع متفاوتی دارند که تمام آن ها دارای تعدادی ساچمه 1 میلی متری هستند. معمولا توربین هایی که بلبرینگ آن ها هشت ساچمه ای باشد کیفیت بالاتر و عمر مفید بیش تری دارند.
یکی از دسته بندی های توربین دندانپزشکی با توجه به چراغ LED آن انجام می شود برخی از توربین ها بدون در نظر گرفتن پوش باتن یا آچاری بودن آن ها دارای چراغ LED هستند.این توربین ها خودشان به دو دسته توربین اپتیک و توربین فایبر اپتیک تقسیم می شوند.
توربین اپتیک (Optic) که معمولا از نوع توربین های دو یا چهار سوراخه است، در سری خود یک چراغ LED دارد که این چراغ با استفاده از تبدیل نیروی توربین به الکتریسیته روشن می شود و در واقع منبع انرژی آن، خود توربین است. این نوع توربین ها دارای یک نقطه ضعف بزرگ هستند. از آن جایی که ژنراتور این لامپ ها درون خود توربین تعبیه شده است، در صورتی که هوای ورودی به هندپیس از کمپرسور یونیت مرطوب باشد، ژنراتور می سوزد و لامپ توربین قعط خواهد شد.
توربین فایبراپتیک (Fiber Optic) از نوع توربین های شش سوراخه بوده و در واقع دو تا از سوراخ های آن برای بابت تامین برق نور چراغ LED دستگاه به صورت مستقیم از یونیت دندانپزشکی تعبیه شده اند. این نوع توربین ها ژنراتور LED ندارند و هوای مرطوب کمپرسور هیچ تاثیری بر آن ها نخواهد گذاشت.
علاوه بر نکات بالا در هنگام خرید توربین بهتر است در مورد وزن، جنس بدنه توربین و میزان صدای تولید شده توسط آن را حتما بررسی کنید. توربین دندانپزشکی یکی از پراستفاده ترین تجهیزات مطب دندانپزشکی است بنابراین اگر وزن و میزان صدای تولید شده توسط آن زیاد باشد، به مرور زمان باعث خستگی و کلافگی شما خواهد شد. همچنین از آن جایی که از این وسیله برای تعداد افراد زیادی استفاده می شود، جنس آن نیز باید حتما قابل استریل و قرارگیری در دستگاه اتوکلاو باشد.
همان طور که گفتیم توربین دندانپزشکی با استفاده از یک شلنگ به یونیت متصل می شوند و در ساده ترین شکل ممکن از سرتوربین ، بدنه و گردن و بخش اتصالدهنده یا کوپلر تشکیل شده اند و با اضافه شدن هر قابلیت و امکانات جدیدی به آن طبیعتا قیمت توربین دندانپزشکی نیز بالا می رود. بنابراین با مشخص کردن نیاز و هدف استفاده از توربین دندانپزشکی پیش از خرید آن می توانید هزینه ها را مدیریت کرده و بهترین توربین دندانپزشکی را متناسب با کارتان تهیه کنید.
آنگل دندانپزشکی (Angle) یکی از هندپیس های کاربردی دندانپزشکی است که می تواند برای اعمال مختلفی از جمله مراحل نهایی برداشت پوسیدگی ها، بروساژ و پروفیلاکسی در جرمگیری، پرداخت و پالیش ترمیم ها و … به کار رود. مانند توربین برای آنگل دندانپزشکی نیز یک ابزار چرخنده کوچک (مانند فرزهای مخصوص آنگل، برسها، مولتهای پرداخت و …) در محل مخصوص روی آن نصب شده و هندپیس به شیلنگ مخصوص روی یونیت متصل می شود.
آنگل و توربین دندانپزشکی کاربرد و ظاهری بسیار شبیه به هم دارند اما تفاوت های آن ها نیز زیاد است. اصلی ترین فرق آنگل و توربین دندانپزشکی در سرعت و قدرت آن ها می باشد. آنگل ها سرعت کمتری نسبت به توربین دارند (چیزی حدود 25000 دور در دقیقه) اما قدرت آن ها بیش تر است. این ویژگی باعث شده تا برای کار با پوسیدگی ها و نواحی حساس دندان به جای توربین از آنگل دندانپزشکی استفاده شود زیرا سرعت کم آن باعث بالا رفتن دقت کار شده است.
تفاوت اصلی دیگر آنگل و توربین در ساختار آن ها می باشد. توربین ها ساختار یکپارچه و یک دستی دارند اما آنگل دندانپزشکی از دو قسمت سری آنگل و ایرموتور تشکیل شده است که به هم متصل می شوند. آنگل ها نیز مانند توربین دندانپزشکی می توانند دو/چهار یا شش سوراخه باشند با این تفاوت که این سوراخ ها در آنگل بر روی ایرموتور آن ها قرار گرفته اند.
یکی از دسته بندی های آنگل دندانپزشکی نیز مانند توربین ها براساس نحوه جایگذاری فرز در آن ها است که می تواند پوش باتن یا آچاری باشد. اما دسته بندی اصلی آنگل ها براساس منبع تغذیه آن ها انجام می شود. آنگل دندانپزشکی با استفاده از ایرموتور و یا میکروموتور تغذیه شده و کار می کند.
آنگل دندانپزشکی با ایرموتور دارای کیفیت بسیار بالایی بوده و به راحتی می تواند جایگزین آنگل های دندانپزشکی میکرو موتور شود. در واقع در این نوع از آنگل های دندانپزشکی، آنگل ها می توانند با کمک نیروی فشار هواکار کنند. به همین خاطر، به موتور به کار رفته در این آنگل دندانپزشکی، ایرموتور گفته می شود.
آنگل دندانپزشکی با میکروموتور نیز کارایی قابل قبول و خوبی دارد و با موتور الکتریکی کار می کند.
آنگل دندانپزشکی نسبت به توربین دردسرهای بیشتری دارد زیرا علاوه بر انتخاب خود آن باید منبع تغذیه مناسب آن را نیز انتخاب و خریداری کنید و این موضوع یک چالش به چالش های شما اضافه خواهد کرد. انتخاب موتور دستگاه در میزان صدا، وزن و طول عمر آنگل تاثیر زیادی می گذارد بنابراین یکی از اصلی ترین نکاتی است که هنگام خرید آنگل دندانپزشکی باید به آن توجه کنید. علاوه بر آن توجه به نکاتی مانند رنگ بندی آنگل، وجود ورودی و خروجی آب و ... نیز در هنگام خرید آنگل دندانپزشکی ضروری است.
آنگل های دندانپزشکی به واسطه اینکه وظیفه تبدیل دور را از طریق موتور برعهده دارند، با نوار انت های مختلفی ارائه می شوند. این نوارهای رنگی نشان دهنده نسبت تبدیل دور موتور آنگل ها هستند که یکی از مهم ترین موضوعاتی هستند که باید پیش از خرید آنگل دندانپزشکی به آن توجه کنید. نوار انت ها در 4 رنگ مختلف وجود دارند؛ آبی، نارنجی یا قرمز، سبز و مشکی.
اگر نوار انت یک آنگل به رنگ آبی باشد به این معنی است که نسبت دور موتور 1 به 1 است یا به زبان دیگر هیچ تغییر دوری در این آنگل صورت نمی گیرد. رنگ قرمز یا نارنجی نوار انت آنگل دندانپزشکی نشان دهنده نسبت 1 به 5 است به این معنی که دور موتور می تواند تا 5 برابر افزایش پیدا کند.
رنگ سبز نوار انت می تواند معانی مختلفی مانند موارد زیر داشته باشد و به طور کلی وجود نوار سبز رنگ در آنگل دندانپزشکی نشان دهنده توانایی موتور در کاهش دور است.
نسبت 2 به 1
نسبت 4 به 1
نسبت 10 به 1
نسبت 20 به 1
نسبت 40 به 1
رنگ مشکی نوار انت آنگل دندانپزشکی نشان دهنده نسبت 22 به 1 یا 25 به 1 دور موتور است. به طور کلی توجه به رنگ نوار انت آنگل پیش از خرید آن نکته بسیار مهمی است زیرا دور موتور می تواند در انتخاب آن برای انواع جراحی و اعمال دندانپزشکی موثر باشد. به طور مثال برای جراحی های ظریف که به دقت بالا نیاز دارند (مانند ایمپلنت) استفاده از آنگل دندانپزشکی با نوار انت مشکی توصیه می شود یا برای انجام جراحی های سنگین همیشه باید از آنگلی استفاده کرد که دور موتور آن 1 به 1 باشد.
همان طور که بالاتر اشاره کردیم، موتور یا منبع تغذیه آنگل دندانپزشکی می تواند از دو نوع ایرموتور یا میکروموتور باشد. در صورتی که تخصص شما و کارهای روزانه ای که در مطب انجام می دهید، کار با دندان های سطحی است احتمالا آنگل هایی با منبع تغذیه میکروموتور برای شما کافی خواهند بود. اما در صورت فعالیت های تخصصی تر که به دقت و قدرت بالاتری از آنگل دندانپزشکی نیاز دارند، بهتر است از ایرموتورها استفاده کنید.
آنگل دندانپزشکی به طور معمول دارای یک سیستم آب رسانی شامل ورودی و خروجی آب است. این سیستم آبرسانی وظیفه دارد تا دما را در حین کار کنترل کند و از داغ شدن بیش از حد فرز جلوگیری کند. گرمای تولید شده توسط فرز آنگل می تواند باعث نابودی بافت دندان شده و در فرایند ترمیم اختلال ایجاد کند. بنابراین وجود این سیستم آب رسانی یک مزیت بسیار بزرگ به شمار می آید. لازم به ذکر است که سیستم آبرسانی در تمام مدل های آنگل دندانپزشکی وجود ندارد بنابراین باید در هنگام خرید به این مورد دقت کنید.
ویژگی های زیادی می توانند بر قیمت آنگل دندانپزشکی تاثیر بگذارند. طبیعتا هرچه مزایا و قابلیت های آنگل بیش تر باشد، قیمت آن نیز بالاتر خواهد بود. به طور مثال آنگل پوش باتن از نوع ناخنکی آن قیمت بالاتر و همچنین تنوع بیش تری در بازار دارد. آنگل های تخصصی تر با دور موتور متنوع تر طبیعتا از قیمت بالاتری برخوردارند. علاوه بر این موضوعات برند و شرکت سازنده در تعیین قیمت آنگل دندانپزشکی نقش پررنگی دارد.
یکی از موضوعاتی که باید به آن اشاره کنیم در مورد تفاوت قیمت آنگل و توربین دندانپزشکی است. واقعیت این است که آنگل و توربین دندانپزشکی دارای تنوع بسیار زیادی در باز هستند. برندهای تولید کننده و شرکت های سازنده این توربین ها و آنگل ها می توانند تاثیر زیادی روی قیمت نهایی هر یک از این تجهیزات دندانپزشکی داشته باشند.
اما طبیعتا قیمت آنگل دندانپزشکی پایین تر از قیمت توربین دندانپزشکی است. چرا؟ به این دلیل که آنگل دندانپزشکی بدون موتور تولید و فروخته می شود و نیاز است که موتور آن (ایرموتور یا میکروموتور) به صورت مجزا خریداری شود. البته باید توجه داشته باشید که در نهایت تفاوت قیمت توربین و آنگل دندانپزشکی خیلی محسوس نیست.
تا به این جا با انواع هندپیس ها آشنا شدیم و نکاتی را برای خرید آن ها بیان کردیم. اگر به یاد داشته باشید گفته بودیم که توربین و آنگل دندانپزشکی از اصلی ترین دسته بندی های هندپیس در دندانپزشکی هستند. بنابراین برای خرید هندپیس دندانپزشکی لازم است که ابتدا تعیین کنید توربین نیاز دارید یا آنگل. پس از آن که نوع هندپیس خود با توجه به فعالیتتان را انتخاب کردید باید طبق نکاتی که برای هریک گفته شد اقدام به خرید هندپیس دندانپزشکی کنید.
نوع هندپیس، شرکت سازنده، جنس بدنه و قطعات آن می توانند قیمت هندپیس را تعیین کنند. همانطور که گفته شد توربین دندانپزشکی نسبت به آنگل قیمت بالاتری دارد زیرا آنگل نیاز به تهیه یک منبع تغذیه دارد که باید هزینه آن را جداگانه بپردازید. از طرفی تفاوت قیمت در توربین ها و آنگل های مختلف با توجه به عملکرد و قطعات آن ها نیز دیده می شود.
عامل دیگری که می تواند در قیمت هندپیس دندانپزشکی تاثیرگذار باشد، سیستم روشنایی آن است. در هندپیس های مدرن از لامپ های LED برای روشنایی ناحیه ترمیم استفاده می شود که تولید حرارت را به حداقل رسانده و عمر آن ها طولانی تر است. این لامپ های LED می توانند به صورت اپتیک یا فایبراپتیک در هندپیس تعبیه شوند که قیمت هندپیس فایبراپتیک در بازار از نوع اپتیک آن بالاتر است.
بنابراین پیش از خرید لازم است که نیازهای خود و کاربرد هندپیس برای خود را تعیین کنید و اقدام به خرید هندپیسی کنید که بیشترین کاربرد و بالاترین کیفیت را برایتان دارد.