در ترمیم های مستقیم می توان از مواد مختلفی استفاده کرد. زمانی که صحبت از ترمیم های مستقیم زیبایی می رسد، تعداد این مواد کمی محدودتر می شود و می توان از کامپوزیت ها، گلاس آینومرها، گلاس آینومرهای رزینی (Resin Modified Glass ionomer) و یا کامپومرها را برای این ترمیم ها استفاده کرد. گلاس آینومر در واقع ماده ای همرنگ دندان است که برای پر کردن دندان ها علی الخصوص دندان کودکان و نوجوانان استفاده می شود.
گلاس آینومرها از ترکیب پودر سمان های سیلیکاته و مایع پلی آکریلیک اسید به دست آمده اند. ترکیب این دو ماده با یکدیگر نیاز به آب در محیط دارد تا آکریلیک اسید بتواند خاصیت اسیدی خودش را ایفا کند. بنابراین می توان گفت ماهیت تمام گلاس آینومرهای دندانپزشکی یک واکنش اسید و بازی است.
در حال حاضر محدوده وسیعی از گلاس آینومر دندانپزشکی در بازار موجود هستند که برای انتخاب هرچه بهتر آن ها شما را راهنمایی خواهیم کرد. برای آن که بتوانیم این کار را به نحو احسن انجام دهیم نیاز داریم که با انواع گلاس آینومرها آشنا شویم.
برای شروع کار با گلاس آینومر دندانپزشکی باید ابتدا تمام حفره به طور کامل از آلودگی و عفونت پاک شود تا هیچ باکتری و آلودگی ای میان ماده ترمیمی و دندان قرار نگیرد. پس از برداشتن پوسیدگی دندان ایزوله می شود تا رطوبت آسیبی به بخش در حال درمان نرساند. سپس ماده در صورت لزوم از پرایمر و سپس از ماده مخصوص یا همان گلاس آینومر برای پر کردن دندان بر روی آن قرار می گیرد. سطح پرکردگی صاف می شود تا بین سطح پرکردگی و لبه طبیعی دندان تفاوتی وجود نداشته باشد و در مرحله آخر گلاس آینومر با استفاده از دستگاه لایت کیور، خشک و سفت می شود.
گلاس آینومرها را می توان از جنبه های متفاوتی طبقه بندی کرد. اولین طبقه بندی گلاس آینومرها براساس "شیمی" آن ها است. از این نظر گلاس آینومر دندانپزشکی به دو دسته گلاس آینومر ساده و گلاس آینومر مدیفاید شده تقسیم می شود. این دو دسته موادی هستند که شما به عنوان یک دندانپزشک بیش ترین استفاده را از آن ها خواهید داشت. بنابراین گلاس آینومر ترمیمی یا سمان گلاس آینومر ساده است و یا با رزین مدیفاید شده.
طبقه بندی بعدی براساس "مکانیزمستینگ" گلاس آینومر دندانپزشکی است. این طبقه بندی در واقع معروف ترین دسته بندی گلاس آینومرها بوده و شما بیش ترین سر و کار را با آن خواهید داشت. از آن جایی که گفته شد که پایه و اساس تمام این مواد گلاس آینومر است بنابراین واکنش اسید و بازی که در ابتدا به آن اشاره کردیم در آن ها وجود دارد. بنابراین گلاس آینومر شما چه معمولی باشد و چه مدیفاید شده، این واکنش اسید و باز در آن وجود دارد.
اما تفاوت آن ها در این است که در گلاس آینومر مدیفاید شده به دلیل اضافه شدن رزین، یک واکنش جداگانه دیگر نیز وجود دارد که به آن پلیمریزاسیون می گوییم. این رزین در گلاس آینومر می تواند لایت کیور، سلف کیور و دوال کیور باشد. بنابراین ما در بازار گلاس آینومرهای مدیفاید شده ای داریم که ممکن است لایت کیور، سلف کیور و یا دوال کیور باشند.
به طور خلاصه، گلاس آینومر معمولی دندانپزشکی همیشه سلف کیور است ولی رزین مدیفاید گلاس آینومر می تواند سلف کیور و یا لایت کیور باشد.
طبقه بندی سوم بر اساس "نحوه عرضه" گلاس آینومر دندانپزشکی در بازار است. از این نظر، گلاس آینومر شما ممکن است پودر و مایع باشد که می توان آن ها را به صورت Two Bottle (یکی پودر و یکی مایع) یا به صورت کپسولی (پودر و مایع هر دو در یک کپسول) پیدا کرد. نحوه عرضه دیگر گلاس آینومر دندانپزشکی می تواند دو خمیری باشد مانند سرنگ های اتومیکس.
سوالی که در این قسمت مطرح می شود این است که آیا الزاما پودری یا خمیری بودن گلاس آینومر معرف نوع خاصی از گلاس آینومر است؟ پاسخ این سوال قطعی نیست و نمی توان گفت الزاما این اتفاق همیشگی است اما معمولا گلاس آینومرهای خمیری در ترمیم های دندانی کاربرد بیش تری دارند. اما می توان گلاس آینومر لوتینگ را نیز به صورت کپسولی پیدا کرد. در نظر داشته باشید که در انواع خمیری گلاس آینومر دندانپزشکی احتمال خطا و ایجاد حباب در ترمیم بسیار کمتر از نوع پودری آن است.
طبقه بندی بعدی براساس "کاربرد گلاس آینومر دندانپزشکی" انجام می شود. گلاس آینومرها معمولا از نظر کاربرد به سه دسته تقسیم می شوند. از گلاس آینومر به عنوان یک عامل لوتینگ برای چسباندن روکش، به عنوان بیس و لاینر و یا به عنوان گلاس آینومر ترمیمی یا Restorative استفاده می شود.
در دندانپزشکی زمانی که نیاز به اتصال ساختار زیرین دندان به یک پروتز ثابت دندان باشد از گلاس آینومر لوتینگ استفاده می شود. این پروتزها می توانند از جنس های مختلفی نظیر بریج، کراون و... باشند و گلاس آینومر لوتینگ چسبندگی و باند این پروتزها را با دندان تضمین می کند. از ویژگی های گلاس آینومر لوتینگ می توان به حفظ حجم پس از استفاده و همچنین ممانعت از ورود باکتری و آلودگی ها به محیط ترمیم اشاره کرد.
علاوه بر این، گلاس آینومرها کاربردهای جانبی ای مانند دندانپزشکی اطفال، بلیچینگ دندان های نان وایتال و یا استفاده در ارتودنسی به عنوان چسب براکت نیز دارند. در نهایت در نظر داشته باشید که این چهار طبقه بندی گلاس آینومر دندانپزشکی با یکدیگر ترکیب نیز می شوند و یا اصطلاحا با هم Overlap دارند. بنابراین زمانی که قصد خرید سمان گلاس آینومر دارید باید به طور دقیق بدانید که به دنبال چه هستید.
با توجه به نکات گفته شده و بررسی انواع و کاربرد تا حد زیادی شما را برای خرید سمان گلاس آینومر راهنمایی کردیم. اما شاید نکاتی باشند که ذکر کردن آن ها خالی از لطف نباشند. همان طور که گفتیم برای خرید گلاس آینومر باید ابتدا روشن کنید که کاربردی که برای آن در نظر گرفته اید چیست. به طور مثال زمانی که می خواهید از سمان گلاس آینومر به عنوان بیس و لاینر در زیر ترمیم های آمالگامی استفاده کنید معمولا گلاس آینومر ساده گزینه مناسب تری است اما در زیر ترمیم های کامپوزیتی استفاده از گلاس آینومر مدیفاید یا تقویت شده با رزین توصیه می شود. به طور کلی گلاس آینومر به عنوان بیس و لاینر اگر در زیر ترمیم آمالگامی استفاده شود، می توان از هر دو انواع گلاس آینومر ساده و تقویت شده استفاده کرد اما به عنوان بیس ترمیم کامپوزیتی ترجیح بر استفاده از گلاس آینومر رزینی است.
نکته ای که باید در مورد کاربرد گلاس آینومر در دندانپزشکی بدانید این است که زمانی که از گلاس آینومر برای سمنتیشن (Cementation) استفاده می کنید، باید گلاس آینومری را انتخاب کنید که تماما سلف کیور باشد. زیرا برای چسباندن روکش روی آن شرایطی برای تاباندن نور نخواهید داشت.
مورد دیگری که باید در نظر داشته باشید هدف شما از انجام ترمیم است. به طور مثال در مورد گلاس آینومر لوتینگ که برای ترمیم کراون دندان پس از فایبرپست استفاده می شود، باید ابتدا تعیین کنید که چرا فایبرپست انجام می دهید. معمولا هدف از فایبرپست ایجاد ساختار یکپارچه بین کور (Core) و ریشه است که در این موقعیت اولویت با استفاده از سمان های رزینی است. به این دلیل که گلاس آینومرهای ساده و مدیفاید شده ساختاری شکننده دارند و ممکن است از داخل شکسته شوند. و حتی اگر بتوانند به خوبی به ساختار فایبرپست نیز متصل شوند، یکپارچگی موردنظر شما را فراهم نخواهند کرد. بنابراین توصیه ما در این مواقع استفاده از سمان های رزینی است. اما اگر هدف شما از فایبرپست چیز دیگری است، می توانید از گلاس آینومرهای مدیفاید شده نیز استفاده کنید.
به طورکلی درست است که گلاس آینومرها بسیار پرکاربرد هستند و از ساختار بسیاری مشابهی با نسج دندان برخوردارند اما نمی توان از آن ها در هر موقعیتی و برای هر کاربردی استفاده کرد.
نکته مهم دیگری که پیش از خرید سیمان گلاس آینومر باید به آن دقت شود، نوع ماده ترمیمی ای است که همراه با آن استفاده می کنید. به طور مثال در ترمیم های زیرکونیایی که خودشان استحکام بالایی دارند، نیازی به افزایش استحکام بین مواد ترمیمی و نسج دندان نیست بنابراین می توانید از گلاس آینومر لوتینگ استفاده کنید. اما در رستوریشن های لمینیتی با استحکام کم، نیاز به ماده لوتینگی با استحکام بالا خواهید داشت. بنابراین استفاده از گلاس آینومرها توصیه نمی شود و باید به سراغ سمان های رزینی بروید. بنابراین زمانی که در ترمیم خود نیاز به باندینگ قوی دارید، استفاده از گلاس آینومرها توصیه نمی شود زیرا همان طور که گفته شد، سمان گلاس آینومر باندینگ چشمگیری ندارد.
همان طور که در ابتدا گفتیم، سمان گلاس آینومر ممکن است به دو صورت پودر و مایع و یا خمیری تولید و بسته بندی شود. برای انتخاب بین این دو مدل بهتر است نکاتی را بدانید. اول این که نوع پودر و مایع گلاس آینومر نیاز به میکس به صورت دستی دارد بنابراین احتمال بروز خطا در میزان ترکیب و همچنین ایجاد حباب در خمیر انتهایی بسیار بالاست. نکته بعدی نحوه هندلینگ و کار با این دو مدل می باشد. هندلینگ گلاس آینومر خمیری به مراتب راحت تر و تمیز تر از انواع پودری است. بهتر است از گلاس آینومرهای پودری زمانی استفاده کنید که حجم ترمیم بالایی دارید زیرا معمولا میکس کردن میزان کمی از این مواد کار دشواری است و باید آن را در حجم های بیشتری استفاده کرد و در نهایت باید بدانید که نوع بسته بندی در قیمت سمان گلاس آینومر نیز تاثیر چشمگیری دارد.
در تعیین قیمت سمان گلاس آینومر عوامل زیادی دخیل هستند. از جمله این عوامل می توان به نوع بسته بندی آن اشاره کرد. سمان گلاس آینومر خمیری که به صورت کپسول یا سرنگ به بازار عرضه می شود به مراتب قیمت بالاتری نسبت به نوع پودری آن دارد. علاوه بر آن لایت کیور یا سلف کیور بودن گلاس آینومر نیز تاثیر زیادی در قیمت آن دارند و قیمت گلاس آینومر نوری (لایت کیور) در بازار پایین تر از انواع سلف کیور آن است.
در کنار این عوامل، فاکتور برند یا شرکت سازنده گلاس آینومر نیز بسیار مهم است. سمان گلاس آینومر خارجی نسبت به انواع داخلی آن قیمت بالاتری دارد که این تفاوت قیمت بین محصولات مختلف لزوما نشان دهنده کیفیت بالاتر آن ها نیست و می تواند ناشی از عوامل ذکر شده در بالا نیز باشد.
گلاس آینومرها یکی از پرکاربردترین و در عین حال پیچیده ترین مواد مصرفی دندانپزشکی هستند. انتخاب و خرید سیمان گلاس آینومر کاملا بستگی به هدف استفاده و کاربرد آن دارد بنابراین برای آن که بتوانید بهترین گلاس آینومر دندانپزشکی را برای خود انتخاب کنید نیاز است که اطلاعات کامل و جامعی در مورد محصول انتخابی خود داشته باشید.
از جمله نکاتی که در خرید سمان گلاس آینومر باید در نظر بگیرید می توان به لایت کیور یا سلف کیور بودن، لوتینگ یا ترمیمی بودن و همچنین ستینگ تایم گلاس آینومر اشاره کرد. وجود یا عدم وجود هر یک از این ویژگی ها می تواند باعث تغییر در کاربرد گلاس آینومر شده و استفاده از آن را برای شما ناممکن کند.
فروشگاه یونیت با درج اطلاعات کامل و کاتالوگی محصولات این امکان را برای شما فراهم کرده است تا با دید باز و اطلاعاتی کامل اقدام به خرید انواع تجهیزات و مواد مصرفی دندانپزشکی و پزشکی کنید.